In deze ingezonden brief gaat Francisco Metkovic-Regosa in op de crisis in de Socialistische Partij. Het betreft een uiteenzetting van de ontwikkelingen met betrekking tot de crisis in de SP. Ook worden de argumenten van het partijbestuur afgewogen en wordt haar handelswijze onder de loep genomen.
Deze laatste paar dagen zijn we getuige geweest van een nieuw dieptepunt binnen de partij: vijf leden, waaronder een afdelingsvoorzitter, zijn slechts enkele maanden voor de belangrijkste verkiezingscampagne geroyeerd. Op dit royement is een hoop aan te merken, net als de handelswijze van het partijbestuur. In dit artikel zal ik beide behandelen.
Deel 1 De Aanleiding
Royement
Op 1 november is bekend geworden dat van vijf leden hun SP-lidmaatschap is beëindigd. Deze personen zijn G. Ootjers, E. Jacobs, M. van Otterdijk, S. Turksema en R. de Rooij. Emil Jacobs was de afdelingsvoorzitter van de afdeling Sittard-Geleen, terwijl Robin de Rooij kandidaat was voor een nieuw ROOD bestuur – dit kandidaat bestuur heeft de intentie om zich in te zetten “voor een democratisch en socialistischer ROOD”. 1
Enkele van deze personen hebben op Facebook bekend gemaakt dat zij door het partijbureau zijn geroyeerd, zo ook Emil Jacobs. 2 In zijn bericht verteld hij dat hij woensdag 28 oktober een aangetekende brief per reguliere post ontving. In deze brief (zie bijlage) wordt Emil op de hoogte gesteld dat zijn lidmaatschap is beëindigd op basis van artikel 8 van de statuten. Hij zou niet langer voldoen aan “de lidmaatschapsvereisten zoals verwoord in artikel 5, lid 1, sub b van de statuten van de SP”. Dit artikel zegt het lidmaatschap open is voor: “Iedereen die in Nederland woont en iedere Nederlander die in het buitenland woont en ( …) b. geen lid is van een andere politieke partij”. 3
Verder zou zijn handelswijze in strijd zijn met artikel 8, lid 3 a en 3 c (“De vereniging kan het lidmaatschap opzeggen – welke opzegging met onmiddellijke ingang kan plaatsvinden – indien: a. het lid heeft opgehouden te voldoen aan de eisen welke door de statuten aan het lidmaatschap worden gesteld; of (…) c. redelijkerwijs van de vereniging niet gevergd kan worden het lidmaatschap te laten voortduren. De opzegging geschiedt door de ledenvergadering van de afdeling waartoe het lid behoort òf door het partijbestuur. Het besluit tot opzegging wordt zo spoedig mogelijk schriftelijk meegedeeld aan het betrokken lid met opgave van reden(en)”).
Tot slot zou zijn handelswijze ook nog in strijd zijn met artikel 8, lid 4 (“Ontzetting uit het lidmaatschap kan alleen worden uitgesproken indien: a. het lid in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging handelt; of b. het lid de vereniging op onredelijke wijze benadeelt”).
Emil heeft vervolgens Arnout Hoekstra, algemeen secretaris van de SP 4, via WhatsApp benaderd met de vraag of hij kon bellen over de gevolgen van de brief voor de afdeling. Hierop is niet gereageerd en Arnout heeft het nummer geblokkeerd (zie bijlage 2).
Reactie
In zijn Facebook bericht reageert Emil op de aantijgingen van het partijbestuur. Hierin schrijft hij het volgende “Ik heb nooit iets mogen vernemen vóórdat ik deze brief heb ontvangen” en “Ook is geen enkele vorm van bewijs geleverd dat ik lid zou zijn van Communistisch Platform en/of Marxistisch Forum. Ik ben communist, dat heb ik ook nooit onder stoelen of banken gestoken”.
Emil uit kritiek op het aanmerken van het Communistisch Platform en het Marxistisch Forum als politieke partij, terwijl beiden expliciet zeggen dat niet te zijn. Ook doen beide niet mee aan verkiezingen, iets wat volgens Emil een belangrijke pijlers zijn om als politieke partij te worden aangemerkt.
Ook reageert Emil op artikel 8, lid 4. Hierover zegt hij het volgende: “Ik zou de partij schade hebben berokkend. Pardon? Nogmaals, nul bewijs of argumentatie. Ik zou het eerder willen omdraaien: waar is men in de Moed in vredesnaam mee bezig? Afdelingen in crisis gooien? Potentieel honderden kaderleden uit de partij zetten? Met de verkiezingen in het vizier zou je zeggen dat we wat anders te doen hadden…”.
Emil laat het er niet bij zitten, niet alleen heeft hij bekend gemaakt protest aan te tekenen bij de geschillencommissie; er is ook een initiatief begonnen, SP Tegen De Heksenjacht, die de volgende eisen stelt:
- “Het besluit om Communistisch Platform en Marxistisch Forum te bestempelen als partij dient ongedaan gemaakt te worden.
- Leden die de partij hebben moeten verlaten of zijn geroyeerd wegens kritische meningen moeten hun lidmaatschap terug krijgen, inclusief eventuele verkozen posities die zij hadden binnen afdelingen of de partij.
- Leden die op basis van bovenstaand besluit voor de keuze worden gesteld tussen Communistisch Platform of Marxistisch Forum en de SP mogen lid blijven van de SP.
- Het recht op het vormen van georganiseerde facties en tendensen moet worden opgenomen in de statuten. Het recht om je te organiseren op basis van ideeën is een voorwaarde voor gezonde discussie. Juist door openheid in de verscheidenheid kan eenheid gewaarborgd worden”.
Dit initiatief kan ondertekend worden op https://sptegendeheksenjacht.nl/ en is, op moment van het schrijven, reeds 523 keer ondertekend.
Op zijn Facebook bericht zijn inmiddels 350 reacties, waaronder van prominente SP leden zoals Hans van Heijningen.
Brief naar de voorzitters
Maandag 2 november kwam het partijbestuur met een mail naar alle afdelingsvoorzitters getiteld “Verbod op dubbel lidmaatschap”. In deze mail schetst het partijbestuur de afdelingsvoorzitters wat volgens hun de situatie is. Deze mail luidt als volgt:
“Beste afdelingsvoorzitter, beste (…),
Graag informeer ik je over het volgende. Van vijf mensen is het SP-lidmaatschap geëindigd op basis van artikel 8 van de statuten. Zij voldoen niet langer aan de lidmaatschapsvereisten zoals verwoord in artikel 5, lid 1, sub b, betreffende de voorwaarde geen lid te zijn van een andere politieke partij. Bovendien is hun handelswijze in strijd met artikel 8, lid 4. Dit hebben wij ze in een brief laten weten.
Discussie binnen de SP en onze partijdemocratie zijn een groot goed. Wij bestaan bij de gratie van kritische leden. Alleen door met elkaar te spreken, zoals we nu bijvoorbeeld volop doen over het verkiezingsprogramma, komen we tot de beste analyse en resultaten. Wij kiezen voor discussie en politiek via democratische weg. Daarom vinden wij het belangrijk om jou te informeren over een situatie die is ontstaan met deze vijf leden.
Deze vijf personen waren lid van de SP én spelen een hoofdrol bij het zogenaamde ‘Communistisch Platform’ en het daaruit voortkomende ‘Marxistisch Forum’. Deze organisaties hebben een eigen partijstructuur met eigen conferenties, besluitvorming, politieke opvattingen en een gekozen uitvoerend comité met als doel om de democratische partijstructuur van de SP te ondermijnen. Men wil de SP omvormen tot een ‘klassiek Marxistische partij’. We hebben gepoogd met deze mensen in gesprek te gaan, maar ze verschuilen zich achter pseudoniemen en willen zich niet bekend maken.
Ondermijning vanuit een aparte organisatie is onacceptabel, ongeacht de politieke ideologie van deze georganiseerde lobbyisten. Aanvullend daarop zijn ook inhoudelijk de opvattingen van deze club verwerpelijk. In hun programma is bijvoorbeeld te lezen:
“Enkel een revolutie die wordt ondersteund door de grote meerderheid kan het socialisme worden gevestigd. Vreedzaam als het kan, met geweld als het moet.”
en:
“Als de klassenstrijd heviger wordt, ontstaan de voorwaarden voor arbeiders om zichzelf te wapenen en secties van het gewapende apparaat van de staat te winnen voor onze kant. Elke gelegenheid die zich hiertoe voordoet moet ten volle worden benut. Waar de mogelijkheid zich voordoet moet de arbeidersklasse zichzelf bewapenen met alle wapens om een revolutie mogelijk te maken.”Oproepen tot geweld is volstrekt onacceptabel.
We vinden het belangrijk om jou als afdelingsvoorzitter hierover te informeren, zodat je op de hoogte bent en mogelijke vragen kunt beantwoorden.
Voor eventuele andere vragen is Arnout Hoekstra te bereiken via: ahoekstra@sp.nlMet vriendelijke groet,
Jannie Visscher
Voorzitter SP”
Deel 2 De Beschuldigingen
De kern van de zaak
Het centrale punt in de discussie is dat het partijbestuur stelt dat zowel het Communistisch Forum en het Marxistisch Forum, politieke partijen zijn, “met als doel om de democratische partijstructuur van de SP te ondermijnen”. Het partijbestuur zegt dat ze “hebben gepoogd met deze mensen in gesprek te gaan, maar ze verschuilen zich achter pseudoniemen en willen zich niet bekend maken”. Daarnaast stellen ze impliciet dat MF en CP de SP ondermijnen: “ondermijning vanuit een aparte organisatie is onacceptabel” en dat “inhoudelijk de opvattingen van deze club verwerpelijk” zijn. Het CP en MF zouden oproepen tot geweld, wat volstrekt onacceptabel is volgens het partijbestuur. De vijf leden zijn geroyeerd omdat zij “a. het lid in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging handelt; of b. het lid de vereniging op onredelijke wijze benadeelt”. Artikel 8, lid 4 wordt in zijn geheel aangehaald. Bij gebrek aan een duidelijke motivatie vanuit het partijbestuur, ga ik ervan uit dat dit betekend dat de leden zijn geroyeerd omdat zij: 1) volgens het partijbestuur lid zijn van een andere politieke partij; en 2) zij ook de vereniging op onredelijke wijze benadelen. Om vast te stellen of het royement terecht is dienen wij vast te stellen of het CP en MF aparte politieke partijen zijn en of ze de vereniging “op onredelijke wijze benadelen”.
Wat maakt een politieke partij?
Meteen komen wij bij een eerste horde. de statuten van de SP definiëren niet wat zij onder een politieke partij verstaan. Het partijbestuur bepaalt zelf welke organisaties zij aanmerken als politieke organisaties. Daarnaast is het partijbestuur haar controlerend orgaan, de partijraad, niet verplicht om haar op de hoogte te stellen waarom zij een organisatie als politieke partij aanmerkt. Het partijbestuur hoeft, zoals Emil heeft gemerkt, ook de geroyeerde leden niet te informeren waarom zij een organisatie als politieke partij aanmerkt. Dit is op zijn zachtst gezegd problematisch; er zijn geen officiële en controleerbare kaders om vast te stellen wat als politieke partij geldt. Als gevolg hiervan kan het partijbestuur, zonder dat zij gecontroleerd kan worden, op volstrekt arbitraire gronden organisaties als politieke partijen aanmerken en leden die daartoe behoren royeren. Los van deze discussie is het gebrek aan duidelijk kaders en dus de mogelijkheid tot controle een enorm democratisch tekort binnen de SP, een die zo snel mogelijk dient opgelost te worden.
De statuten geven geen uitsluitsel over wat als politieke partij gezien dient te worden. Dit betekent dat wij dit zelf, op redelijke wijze, moeten vaststellen. ProDemos en de Rijksoverheid verstaan onder een politieke partij het volgende 5 :
“Een politieke partij is een groep mensen die zich heeft verenigd op basis van gemeenschappelijke politieke uitgangspunten, met als doel deel te nemen aan het bestuur. Politieke partijen proberen via verkiezingen zetels te veroveren in het parlement, de gemeenteraad, de Provinciale Staten of het waterschap. Daarnaast heeft Nederland een aantal zetels in het Europees Parlement. Op deze manier willen zij proberen invloed uit te oefenen op het overheidsbeleid. Een politieke partij is dus vooral een kiesvereniging: om aan verkiezingen deel te nemen, stelt een partij een kandidatenlijst op”.
Wat centraal in de definitie van ProDemos en de Rijksoverheid staat is dat een politieke partij het doel heeft om deel te nemen aan verkiezingen – in een bredere zin kan dit beschouwd worden als een organisatie die aan de politieke macht probeert te komen. Nergens zeggen het CP en MF dat zij de intentie hebben om deel te nemen aan verkiezingen, evenmin beschikken beide over een kandidatenlijst, , noch stellen ze als onafhankelijke organisaties op welke manier dan ook aan macht willen te komen.
Een andere manier om vast te stellen of het CP en MF een politieke partij zijn is door te kijken of zij zich als een identificeren. Ook hier kunnen wij een onbetwist oordeel geven; nadrukkelijk noemen zij zichzelf geen partij. Het CP zegt hierover het volgende: “In tegenstelling tot andere groepen zien wij het niet als onze taak om de volgende communistische partij te zijn. Wij noemen ons daarom ook niet voor niets een platform. Dat wil zeggen dat wij binnen bestaande arbeidersorganisaties streven naar een communistisch programma”. 6 Iets later zeggen zij “een eigen politieke partij opzetten leidt wat ons betreft tot een sektarische doodlopende weg”. Het MF schrijft het volgende over hun missie: “Het doel is het vormen van een eenheidsfront van marxisten binnen de SP, voor de transformatie van de SP. Samen zullen we de strijd voor principes en een vitale, daadkrachtige en waarlijk socialistische partij aangaan en de SP weer een toekomst schenken!” 7
Zowel het CP en het MF geven aan geen politieke partij te zijn. Het CP geeft aan te streven naar een communistisch programma binnen arbeidersorganisaties, waaronder de SP; het MF zet zich in voor “oprechte en principiële marxistische politiek” binnen de SP. In de discussie is het verder vreemd om het CP en MF gezamenlijk te noemen, het CP is een platform waarop men artikelen kan plaatsen – artikelen die niet exclusief over de SP gaan, maar ook over de FNV, CPN, het klimaat, internationale politiek en veel meer. Het MF kan men zien als een actiegroep, dat zich organiseert om marxisme terug in de SP te brengen. Alhoewel het MF voortkomt uit het CP, en er wellicht veel mensen zijn die zich bij beide hebben aangesloten, lijkt het mij verstandig deze twee entiteiten los van elkaar te zien. Het MF is een organisatie van de linkervleugel van de SP, en betrokkenen kunnen gebruik maken van het CP door artikelen te plaatsen, iets wat in theorie open staat voor zelfs het partijbestuur.
De vereniging op onredelijke wijze benadelen
Volgens de meest gangbare definitie zijn het CP en MF geen politieke partij, ook identificeren zij zichzelf expliciet niet als politieke partij. Artikel 5, lid 1, sub b, betreffende de voorwaarde geen lid te zijn van een andere politieke partij kan dus niet zijn overtreden. Van overtreding van artikel 8, lid 4, sub a lijkt, als gevolg hiervan, ook geen sprake. Het partijbestuur zou zich dus enkel kunnen beroepen op van artikel 8, lid 4, sub 4. Dit betekent dat de vijf geroyeerde leden de vereniging op onredelijke wijze hebben benadeeld. Er zijn twee beschuldigingen van het partijbestuur, die in de brief naar afdelingsvoorzitters is gestuurd, die de vereniging op onredelijke wijze kunnen benadelen: 1) de ondermijning van de democratische partijstructuur van de SP; en 2) het oproepen tot geweld. Ik zal mij eerst richten tot de ondermijning van de democratische partijstructuur van de SP
Democratische partijstructuur van de SP
De brief naar afdelingsvoorzitters geeft weinig informatie over waarom de democratische partijstructuur van de SP ondermijnd zou zijn door toedoen van het CP en MF. De brief vermeld slechts het volgende: “deze organisaties hebben een eigen partijstructuur met eigen conferenties, besluitvorming, politieke opvattingen en een gekozen uitvoerend comité met als doel om de democratische partijstructuur van de SP te ondermijnen. Men wil de SP omvormen tot een ‘klassiek Marxistische partij’”. De beschuldiging is dat het CP en MF – zoals eerder genoemd zou hier uitsluitend het MF moeten staan – de SP willen omvormen tot een klassiek Marxistische partij. Om dit te bereiken hebben zij zich, buiten de bestaande partijstructuren om, georganiseerd.
Het willen omvormen tot een klassiek Marxistische partij kan geen ondermijning van de democratische partijstructuur zijn, dit is immers een inhoudelijk doel en niet een organisatorisch doel. Wat overblijft is dat zij dit inhoudelijke doel proberen te bereiken, door zich te organiseren buiten de al bestaande structuren. Dit punt klopt, echter, dit betekent niet automatisch dat dit de vereniging benadeelt.
Binnen de SP is er veel onvrede over de discussie-mogelijkheden binnen de partij. De ‘niet lullen maar poetsen’ mentaliteit heerst nog altijd en tijd voor discussies over onze standpunten en partij wordt toch vaak gezien als tijd dat wij niet op straat hebben kunnen staan. Discussies dienen verder exclusief face-to-face en ‘live’ plaats te vinden. Het argument hiervoor is dat het belangrijk is om elkaar in de ogen te kunnen kijken. Hier valt iets voor te zeggen, ware het niet dat discussie binnen de partij, praktisch gezien, onmogelijk is. Binnen afdelingen zijn er ledenvergaderingen waar discussie kan plaatsvinden. Voor discussie buiten de afdeling zijn er regioconferenties die ongeveer elke 3 maanden plaatsvinden, hiervoor moet je alleen wel als afgevaardigde voor gekozen worden en elke afdeling mag maar één lid per 50 leden afvaardigen. Op de regioconferentie zelf is er een vaste agenda waarbinnen discussie mogelijk is. Wegens tijdgebrek hebben afgevaardigden hebben doorgaans maximaal drie minuten spreektijd, verdeeld over twee termijnen. Sprekers kunnen op een voorgaande spreker reageren en dit komt ook vaak voor, hoewel dit in zichzelf geen discussie maakt; het gebrek aan spreekmomenten en de vele sprekers maken een ‘heen-en-weer’ onmogelijk. De regioconferenties, als je überhaupt al als afgevaardigde bent verkozen, bieden dus weinig mogelijkheden voor substantiële discussie.
Voor voorzitters en vervangende bestuursleden is er de partijraad, deze komt gemiddeld zes keer per jaar bijeen. Naast dat hier doorgaans besluiten worden genomen, is er officieel ook de mogelijkheid tot discussie. Net als bij de regioconferentie, echter, komt hier hetzelfde probleem voor: een vaste agenda waarbinnen discussie beperkt mogelijk is, de vele sprekers en een beperkte spreektijd die verdeeld is over twee termijnen.
Ten slotte is er het partijcongres. Sinds 1972 zijn er 24 congressen geweest (gemiddeld eens elke 2 jaar). Ook voor het partijcongres dien je als afgevaardigde door je afdeling verkozen te worden (voor elke 50 leden mag een afdeling één afgevaardigde sturen). Om op het partijcongres te spreken, dien je je van te voren aan te melden. Ook hier is, net als bij regioconferenties en partijraden, je spreektijd beperkt en verdeeld over twee termijnen. Voor de meeste leden zal discussie zich beperken tot de ledenvergaderingen in de afdeling en de regioconferenties. Uitgebreide ruimte tot discussie is er niet, daarnaast wordt je beperkt te discussiëren over datgene wat er op de agenda staat – zo werd discussie over het migratiestandpunt steeds vooruitgeschoven, met het argument dat dat nu niet aan de orde is, alvorens het eindelijk besproken werd tijdens de discussie over het Europese verkiezingsprogramma. Al met al zijn de mogelijkheden tot discussie binnen de SP beperkt door structurele tekortkomingen.
Op kritiek op het gebrek aan discussie-mogelijkheden wordt vaak lacherig gereageerd. Opmerkingen in de trant van “we zijn geen debatclub” en “we hebben er met elkaar uitvoerig discussie over gehad, nu houden wij ons aan de uitkomst” passeren vaak de revue. In andere woorden: een slechte karikatuur van het democratisch centralisme.
Dit betekent niet dat er geen pogingen gedaan zijn om de discussie binnen de SP te bevorderen, integendeel, op het XXIV-de congres werd er nog een motie ontraden en weggestemd die voorstelde om de Tribune open te gooien voor discussie. Discussie dient immers ‘live’ plaats te vinden, met alle aanzienlijke gebreken van dien. Het openstellen van een platform voor geschreven discussie, zij het in de Tribune of op SPnet, biedt voordelen over een deze ‘live’ discussie en het is veelzeggend dat, bij gebrek aan deze mogelijkheid, SP-leden het CP hiervoor als platform gebruiken. Met geschreven stukken kan je immers, in alle rust, je argumenten en ideeën duidelijk uiteenzetten; je hebt ook tijd om na te denken over wat een ander precies schrijft, waardoor je betere en inhoudelijkere kritieken kan verzinnen; alle leden hebben, in tegenstelling tot regioconferenties, partijraden en congressen, de mogelijkheid om onderdeel van de discussie uit te maken; en de geschreven discussie is onveranderbaar, er kan niet worden betoogd dat iemand iets ander heeft gezegd en er komen geen verstoringen in verslag naar de leden.
Bekijken we de bestaande partijstructuur van de SP en bestaande discussie-mogelijkheden, dan kunnen we concluderen dat er gebreken zijn. Leden hebben weinig mogelijkheden tot echte discussie, daarnaast kunnen er vragen gesteld worden over wie bepaalt wanneer er over wat discussie is. Kritische leden hebben ondervonden dat het moeilijk is om zich binnen de bestaande structuren te organiseren, mails naar alle afdelingen worden niet gewaardeerd, ook dient men zich slechts binnen hun eigen afdeling te organiseren, en niet daarbuiten. Het is niet voor niks dat organisatie buiten de gebrekkige bestaande partijstructuren vaker is voorgekomen. De Groep, een verzameling van kritische leden omtrent het migratiestandpunt van de SP, heeft enkel en alleen discussie over dit onderwerp kunnen afdwingen door zich buiten de SP om zich te organiseren. Dit is hen ook niet in dank afgenomen, er werd zelf gesproken van “muiterij”.
Voor kritische leden is het dus moeilijk om zich binnen de partij te organiseren. Het partijbestuur ontkent graag het bestaan van verschillende facties, ondanks dat zij er overduidelijk zijn (denk aan de parlementaire factie, die enorm inzet op regeringsdeelname en de activisten-factie, die meer zijn heil zit in buitenparlementaire organisatie). De huidige structuren, die het organiseren van leden uit verschillende afdelingen rondom een bepaald idee moeilijk maakt en die discussie tussen deze groepen haast onmogelijk maakt, zijn nu niet echt democratisch te noemen. Het MF, dat deze leden nu in staat stelt om zich te organiseren rondom een bepaald idee – Marxisme – kan niet worden verweten de “democratische partijstructuur van de SP te ondermijnen”. Integendeel, zij is juist een poging om een inherent democratisch tekort binnen de partij op te lossen. Wat verweten zou kunnen worden is dat het MF, buiten de SP om, de partij probeert te veranderen. Dit is alleen een verkeerde weergave van oorzaak en gevolg. Als gevolg van de beperkingen van onze partijstructuur is het noodzakelijk om jezelf buiten deze om te organiseren. Wil het partijbestuur het MF, en mensen die zich erbij hebben aangesloten, iets kunnen verwijten, dan moet zij eerst het mogelijk maken om jezelf binnen de SP als factie te organiseren, alvorens zij externe organisaties en platforms beschuldigt de SP te ondermijnen.
Toegegeven, het is in alle opzichten prettiger wanneer een discussieplatform en actiegroep intern bestaan; maar wanneer deze ontbreken, kan je moeilijk stellen dat het externe bestaan ervan de vereniging op onredelijke wijze benadeelt.
Gewelddadige communisten
Het partijbestuur deelde, in haar brief naar de afdelingsvoorzitters, mee dat “de opvattingen van deze club verwerpelijk” zijn. Hierover zegt het partijbestuur her volgende:
“In hun programma is bijvoorbeeld te lezen:
“Enkel een revolutie die wordt ondersteund door de grote meerderheid kan het socialisme worden gevestigd. Vreedzaam als het kan, met geweld als het moet.”
en:
“Als de klassenstrijd heviger wordt, ontstaan de voorwaarden voor arbeiders om zichzelf te wapenen en secties van het gewapende apparaat van de staat te winnen voor onze kant. Elke gelegenheid die zich hiertoe voordoet moet ten volle worden benut. Waar de mogelijkheid zich voordoet moet de arbeidersklasse zichzelf bewapenen met alle wapens om een revolutie mogelijk te maken.”
“Oproepen tot geweld is volstrekt onacceptabel”.
Allereerst moet ik noemen dat het partijbestuur hier het CP bedoelt, het MF heeft immers geen programma op hun website. Aangezien enkel het MF als doel heeft om de SP tot een “klassiek Marxistische partij” te vormen is het onzinnig dat het programma van het CP in de mail erbij wordt gehaald. Daarnaast getuigd het van onoprechtheid dat het partijbestuur enkele citaten, zonder bredere context of bronvermelding, gebruikt om zo de positie van het CP verkeerd voor te stellen. Deze stropopredenering is absoluut niet chique.
Wat is dan de context en roept het CP op tot geweld? Het antwoord op het laatste deel van de vraag is simpel: nee, het CP roept niet op tot geweld. De context zal uitleggen waarom niet. Zowel in het programma van het CP, “Een Kompas voor de SP” 8, als op hun platform zelf 9 staat hoe zij tegen “revolutie” aankijkt. Op bladzijde 40 van het partijprogramma, “Deel 3 Het karakter van de revolutie” is het eerst citaat uit de mail in zijn volledigheid te lezen:
“Er zijn geen kortere wegen naar het vestigen van arbeidsmacht en, uiteindelijk, socialisme. Staatsgrepen of andere overnames van de macht door een minderheid zijn gedoemd tot falen, net zoals deelname aan kapitalistische regeringen.
Het kapitalisme kan enkel worden overwonnen door de arbeidersklasse die op internationaal vlak is verenigd en alle onderdrukten in haar beweging verenigt. Zonder arbeidsmacht kan er geen socialisme bestaan, geen universele menselijke vrijheid, geen productie naar behoefte, geen einde aan de uitbuiting.
Enkel door een revolutie die wordt ondersteund door de grote meerderheid kan het socialisme worden gevestigd. Vreedzaam als het kan, met geweld als het moet”.
Het belangrijkste gedeelte van het citaat is in de mail weggelaten, namelijk “staatsgrepen of andere overnames van de macht door een minderheid zijn gedoemd tot falen, net zoals deelname aan kapitalistische regeringen”. Het CP spreekt zich hier nadrukkelijk uit tegen staatsgrepen – staatsgrepen worden per definitie altijd uitgevoerd door een minderheid. Verder spreekt het stuk over “revolutie die wordt ondersteund door de grote meerderheid”, dat wil zeggen dat het een democratische revolutie betreft, tegen een staat die niet langer als legitiem wordt gezien en enkel door het gebruik van geweld zichzelf in stand kan houden. Illegitieme staten hebben niet langer het geweldsmonopolie, zij gebruiken geweld om aan de macht te blijven en het aan de macht blijven van deze staat is dus geweld op zich. geweld tegen deze staten is dan gerechtvaardigd. Overigens is het belangrijk om te noemen dat er expliciet “vreedzaam als het kan, met geweld als het moet” wordt gezegd. Dit is geenszins het oproepen tot geweld; er is zelfs een inzet tot vreedzaamheid. Het niet uitsluiten van geweld is iets wezenlijks anders dan het oproepen tot geweld; de huidige formulering van het Partijbestuur zou zelfs betekenen dat het Verzet gedurende de Tweede Wereldoorlog “onacceptabel” was. Het zou het partijbestuur sieren om geen woorden in de mond van het CP te leggen.
Het tweede citaat van de mail naar de afdelingsvoorzitters heb ik niet kunnen terugvinden, onder andere doordat de zoekfunctie niet werkt. Het citaat luidt als volgt:
“Als de klassenstrijd heviger wordt, ontstaan de voorwaarden voor arbeiders om zichzelf te wapenen en secties van het gewapende apparaat van de staat te winnen voor onze kant. Elke gelegenheid die zich hiertoe voordoet moet ten volle worden benut. Waar de mogelijkheid zich voordoet moet de arbeidersklasse zichzelf bewapenen met alle wapens om een revolutie mogelijk te maken.”
Ook hier wordt niet opgeroepen tot geweld, er wordt slechts gesproken tot het bewapenen van de arbeidersklasse. Deze bewapening, ook om een revolutie mogelijk te maken, hoeft niks met oproepen tot geweld te maken te hebben. Kijkend naar de geschiedenis zien wij voorbeelden van democratische en vreedzame socialistische revoluties, die vervolgens door een gewapende staatsgreep zijn vernietigd en waarbij honderden mensen zijn geëxecuteerd (de socialistische president Salvador Allende in Chili in 1973 is een voorbeeld – denk ook aan Spanje, waar tussen 1936-1939 arbeiders wanhopig vochten tegen het fascisme, om hun beperkte rechten te behouden). Er kan dus worden gesteld dat een bewapening van de arbeidersklasse, tegen onvermijdelijke repressie, nodig is om een revolutie mogelijk te maken. maken, of slechts de verworvenheden van een programma te verdedigen. Er kan worden gesteld dat de roep om deze bewapening niet een oproep tot geweld hoeft te betekenen; integendeel, deze oproep tot bewapening van de arbeidersklasse lijkt, kijkend naar historische voorbeelden, meer een roep tot verdediging.
Tot slot staat op de website van het CP, onder het kopje ‘Platform’, staat bij punt vijf het volgende:
“Een communistische partij is een revolutionaire maar geen revolutie-makende partij. Wij weten dat het net zo min binnen onze macht ligt om de revolutie te maken als het in de macht ligt van onze tegenstanders haar te vermijden. De maatschappelijke verandering waar wij naar streven kan alleen gerealiseerd worden als de werkende klasse door een politieke revolutie zich verheven heeft tot heersende klasse. Wij kunnen niet de omstandigheden voor revolutie kunstmatig scheppen. Wel kunnen wij onze krachten opbouwen om de zelf-emancipatie van de arbeidersklasse mogelijk te maken en de macht in handen te nemen, als klasse, als het tot een revolutionaire crisis komt.”
Ook hier staat duidelijk dat het CP geen intenties heeft om zelf een revolutie, al dan niet gewapend, te beginnen. We kunnen stellen dat het CP in geen geval oproept tot geweld, zelfs er zo veel als realistisch mogelijk is afstand van neemt, en dat deze stropopredenering van het partijbestuur verwerpelijk is.
Deel 3 Wat wel?
Intenties
We kunnen nu wel stellen dat de vijf geroyeerde leden onterecht zijn geroyeerd. Bij gebrek aan het bestaan van een kader om politieke partijen te definiëren binnen de SP, hebben wij, op basis van de meest gangbare definitie van een politieke partij, kunnen zien dat het MF en CP hier niet onder vallen. Ook wijzen ze zelf expliciet het label politieke partij af. Op basis van artikel 5, lid 1, sub b is royement onhoudbaar.
Van artikel 8, lid 4 sub b, de vereniging op onredelijke wijze benadelen, is ook geen sprake. De SP haar partijstructuur zelf kent vele gebreken, zeker omtrent de mogelijkheid tot discussie. Discussie zelf is essentieel voor een goede partijdemocratie. De huidige partijstructuren maken het onmogelijk voor leden van verschillende afdelingen om zichzelf te organiseren rondom bepaalde ideeën of standpunten. De dogmatische drang en dwang van de partijstructuren om slechts binnen de afdelingen te organiseren maken het organiseren rond ideeën onmogelijk, waardoor discussie gesmoord wordt.. Dit is een enorm democratisch tekort binnen de partij.
Leden die dit democratisch tekort willen overbruggen, zoals het MF, zijn dus genoodzaakt om buiten de SP partijstructuren om zich te organiseren. Dit is geen ondermijning van de democratische partijstructuur van de SP, zoals het partijbestuur beaamt; maar een poging om ondemocratische aspecten van de partijstructuur van de SP zelf te overkomen. Erkennend dat binnen de partijstructuur van de SP ondemocratische elementen zijn, zie ik niet hoe het MF de vereniging op onredelijke wijze benadeelt. Het partijbestuur kan en dient zichzelf aan te rekenen dat er zo weinig mogelijkheden binnen de partijstructuur zelf zijn.
Het partijbestuur schrijft “Discussie binnen de SP en onze partijdemocratie zijn een groot goed. Wij bestaan bij de gratie van kritische leden”. Kritische leden binnen de SP zullen zich afvragen hoe het partijbestuur dit met droge ogen kan beweren. Het klopt dat individuele wellicht kritisch kunnen zijn; maar wanneer zij zich gaan organiseren, zoals bij het MF het geval is, zullen zij actief de woede van het partijbestuur voelen. Er werd geklaagd dat er onder pseudoniemen zou zijn gewerkt. Dit zou getuigen van ‘rattengedrag’ en deze leden zouden ‘lafaards’ zijn voor het verbergen van hun ware identiteit. Heeft het partijbestuur niet door dat zij kritische leden alle redenen hebben gegeven om onder pseudoniemen te opereren? Immers, van dit vijftal leden is, op arbitraire wijze, zonder motivatie en zonder mogelijkheid om in gesprek te gaan hun lidmaatschap ontnomen.
Deze storm zal ongetwijfeld nog doorrazen. De vonk zal nog verder ontvlammen. Wellicht hoopt het partijbestuur dat deze moeizame linkervleugel zelf hun lidmaatschap opzegt, wellicht staan enkelen ook al op het punt dit te doen. Tegen hen wil ik zeggen: doe dit vooral niet! Om een eventuele regeringsdeelname veilig te stellen, neemt het partijbestuur het zekere voor het onzekere en hoopt zij iedereen die dit doel zou kunnen schaden in de aankomende maanden preventief onschadelijk te maken. Als wij willen dat het socialistische in de Socialistische Partij niet permanent door “sociaaldemocraten” wordt besmeurd, dan moeten wij juist nu ons organiseren, voordat er helemaal geen linkervleugel binnen de SP bestaat.
Addendum
Na het schrijven van het artikel is bekend geworden dat ook Olaf Kemerink, kandidaat voorzitter voor ROOD, is geschorst door zijn lokale afdeling (SP Nijmegen). In zijn Facebook bericht is het volgende te lezen [Het betreffende Facebook bericht: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=3434774566635218&id=100003081251761].
“Dat ik lid zou zijn werd gebaseerd op het gezamenlijke platform voor het ROOD-bestuur (dit zou ‘trotskistisch’ en ‘vijandig naar de SP’ zijn), dat ik standpunten van het Communistisch Platform verdedig (terwijl ik bij de verkiezing voor het afdelingsbestuur had aangegeven veel van hun standpunten te onderschrijven) en omdat ik op foto’s sta van sportactiviteiten van De Stroom (hieronder een paar daarvan)”.
Helaas kan ik niet uitgebreid op deze nieuwe ontwikkeling ingaan, maar het moge duidelijk zijn, dat schorsing op basis van een kritisch verkiezingsprogramma een farce is. Van het driekoppige linkse kandidaat ROOD-bestuur is, op het moment van schrijven, alleen Arina Amma nog niet geschorst of geroyeerd. Het lijkt erop dat er vanuit het partijbestuur reële angst is voor een links Rood-bestuur. Om dit te voorkomen wordt het verkiezingsproces regelrecht verstoord. Dit is de ‘befaamde’ partijdemocratie waar het partijbestuur, in haar mail naar de afdelingsvoorzitters, over spreekt.
Bijlagen
Bijlage 1:
Bijlage 2:
Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.
- Zie het kandidatenprogramma genaamd “Een Nieuwe Koers: voor een democratisch en socialistischer ROOD” op: https://drive.google.com/file/d/1v3FHmPGgej09wc9t803sblxtZIXPSxQa/view?fbclid=IwAR03FwQOct0I3sIwWLm9nlzMtjI8YZbLIqqwIAZeeF2uCvljY8ifDJgsEJo ↩
- Het betreffende Facebookbericht: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1709583569196688&id=100004351832440 ↩
- https://www.sp.nl/statuten ↩
- De algemeen secretaris is de hoogste organisatorisch-uitvoerende functie binnen de SP. De voorzitter heeft de organisatorisch-leidende functie en de fractievoorzitters dragen de politiek-vertegenwoordigende functie. ↩
- https://prodemos.nl/kennis-en-debat/publicaties/informatie-over-politiek/politieke-partijen/is-politieke-partij/ ↩
- https://communisme.nu/wie-zijn-wij/ ↩
- https://marxistischforum.nl/onze-oproep/ ↩
- https://communisme.nu/wp-content/uploads/Voorstel-programma.pdf ↩
- https://communisme.nu/platform/ ↩