ROOD en de discipline van het Platform

Sinds de afgelopen ROOD-ALV is er een discussie losgebarsten binnen ROOD en Communistisch Platform (CP) zelf over de rol van CP binnen het nieuwe ROOD. Sinds juni 2020 is er een hoop veranderd binnen ROOD: de jongerenorganisatie is afgestoten door de Socialistische Partij (SP) en CP is van een minderheid naar de dominante politieke stroming gegroeid binnen ROOD. Deze verandering brengt een andere dynamiek met zich mee. CP zal hierin de oude werkwijze moeten aanpassen naar een werkwijze die beter past bij deze nieuwe positie van CP. Ook zal ROOD, naast de al doorgevoerde democratiseringen, moeten gaan bouwen aan een levendige en open factiecultuur, iets wat geheel nieuw zal zijn voor de vereniging.

Naar aanleiding van de discussie binnen CP zelf heeft het bestuur van CP hier een reactie op geschreven wat naar hun mening de beste weg vooruit is in deze situatie. Dit is nog niet besproken op een aggregaat (het hoogste orgaan met alle leden) en de verwachting is dat hier ook verschillende tegenvoorstellen zullen zijn. Wij vinden het belangrijk om openheid te verschaffen over deze discussie binnen het platform en daarom publiceren wij dit interne document dus nu ook op de website. 

Dit artikel vanuit het CP-bestuur is bedoeld om het te handhaven concept van discipline wat CP hanteert duidelijk uiteen te zetten, om verdere verwarring en miscommunicatie zowel intern als extern hierover te voorkomen en om enkele suggesties te doen hoe CP discipline beter kan inzetten.

Waarom discipline?

Als Communistisch Platform hebben we altijd de politiek gehad dat de eenheid van een organisatie gebaseerd moet zijn op een politiek programma. In ons geval betekent het eenheid, op basis van een marxistisch programma en een platform voor de transformatie van de arbeidersbeweging. Maar dit principe geldt voor ons gehele beeld van hoe de arbeidersbeweging eruit moet komen te zien.

De plicht om gezamenlijk gemaakte besluiten uit te voeren is het fundament van een democratische organisatie. Zonder dit principe is controleerbaarheid van onze afvaardigingen, vertegenwoordigers, bestuursleden enz. onmogelijk. Immers, als besluiten niet bindend zijn kunnen leden niet worden aangesproken op het niet uitvoeren van onze politieke besluiten.

Het gevaar is dat je een organisatie van los zand wordt, waar het programma niet meer geldt als basis voor eenheid. Dit roept de vraag op als er geen plicht is om gezamenlijke besluiten uit te voeren, op welke basis we dan meer zijn dan een discussieclub zonder dat daaruit consequenties volgen.

Wat is discipline niet?

Wat duidelijk moet zijn is dat discipline een aantal dingen inhoudt. 

Binnen ROOD betekent het wanneer er discipline ligt op bepaalde stemmingen dat er meegestemd wordt met de gezamenlijk afgesproken besluiten van CP. Daarnaast geldt voor onze mensen in het ROOD-bestuur dat zij hun kandidatuur en programma voorleggen aan CP en verslag doen aan CP over hun activiteiten. Als CP-leden de besturen van de SP of ROOD ingaan doen zij dit niet namens zichzelf, maar namens CP en de politieke principes van CP. Dat hier enige vormen van controleerbaarheid en discipline bij horen is logisch.

Het moet gezegd worden dat discipline richting het ROOD-bestuur maar zelden daadwerkelijk aan de orde is geweest. In het begin na Olafs eerste verkiezing als voorzitter heeft hij een aantal keer bij het CP-bestuursoverleg gezeten, om bepaalde zaken te overleggen die van invloed waren op de situatie rond de royementen en ROOD. Hierbij speelde mee dat door de vermenging van deze kwesties Olaf in de media werd gevraagd naar bijvoorbeeld CP. Hierbij is de algemene afspraak gemaakt dat het ROOD-bestuur de woordvoering over ROOD doet en wanneer Olaf werd gevraagd naar CP-kwesties hij daarvoor doorverwijst naar ons, zodat wij het woord voeren over CP. Wij hebben ons bij deze gesprekken daarbij nooit bemoeid met de ROOD-bestuursoverleggen zelf, noch de agenda’s van die overleggen gezien, maar dit altijd aan het ROOD-bestuur zelf gelaten.

Daarnaast is er voor de recente herverkiezing tweemaal sprake geweest van ‘discipline’. Richting de gesprekken tussen het toenmalige ROOD-bestuur en de SP hebben wij gezegd dat wij transparantie over de onderhandelingen onder leiding van de commissie Kooiman over een eventuele herintegratie in de SP, naar de ROOD-leden toe verwachten. In deze kwestie heeft het ROOD-bestuur niet gehandeld naar de afspraak en zijn zij hierop aangesproken door het CP-bestuur.  Er worden fouten gemaakt, mensen worden daarop gewezen, de fout wordt erkend en er wordt zoveel mogelijk gecorrigeerd. 

In dit specifieke geval was de discipline er juist op gericht om een informatieachterstand  van ROOD-leden in vergelijking met CP-leden te voorkomen. Het ROOD-bestuur had in deze namelijk verzaakt om de ROOD-leden adequaat in te lichten over de laatste ontwikkelingen in de onderhandelingen met de SP. Als de CP’ers in het ROOD-bestuur niet waren aangesproken zijn op basis van de CP-discipline, zou deze manier van handelen vanuit het ROOD-bestuur hebben kunnen leiden tot achterkamertjespolitiek, die we juist allemaal proberen te voorkomen. Het beste zou zijn als dit soort zaken geheel in ROOD afgehandeld konden worden en dat de leden van ROOD leren om transparantie te eisen van hun leiding en hen hierop controleren. Hierin valt een hoop te leren over hoe we dit principe het beste vorm kunnen gaan geven, voor zowel CP als ROOD. Het ROOD-bestuur kan niet aangesproken worden door ROOD-leden over een gebrek aan transparantie als de ROOD-leden niet weten dat er überhaupt informatie achter gehouden wordt. Uiteindelijk is ervoor gekozen door het CP-bestuur om de ROOD-bestuurders hierop aan te spreken via CP-kanalen, omdat er een CP-afspraak niet werd nagekomen. Bij voorkeur zouden dit soort zaken echter afgesproken en gecontroleerd moeten worden in ROOD.

Een ander recent geval van ‘discipline’ is het platform waarop de CP-kandidaten voor het ROOD-bestuur zich kandideerden op de laatste ALV. Hier moeten een paar dingen bij gezegd worden. Het platform zelf is in eerste instantie opgesteld en geschreven zonder enige inmenging vanuit het CP-bestuur. Vervolgens is het de avond voor het interventieoverleg (een voorbereidend politiek overleg van CP voor bijeenkomsten in de arbeidersbeweging) opgestuurd door het ROOD-bestuur. Op het interventieoverleg was vanuit meerdere kanten door leden de kritiek te horen dat het platform onvoldoende politiek was. Hierop kwam vanuit het ROOD-bestuur zelf de toezegging om dit aan te passen, omdat zij de kritiek zelf ook onderschreven. Vervolgens zijn de aanpassingen inderdaad voorgelegd aan het CP-bestuur, maar daarbij is nooit door het CP-bestuur uitgesproken dat als onze aanpassingen (wat er niet veel waren in de tweede versie) er niet in zouden komen, wij niet achter de kandidatuur zouden staan of deze zouden blokkeren. Van een dergelijke ‘harde’ discipline is dus eigenlijk geen sprake geweest.

Daarnaast zijn er de eerdergenoemde interventieoverleggen. Deze zijn ingesteld juist omdat CP’ers in ROOD het probleem hadden dat ROOD-overleggen te weinig gezamenlijk voorbereid waren. Leden voelde zich te weinig voorbereid om een politieke interventie vanuit CP goed uit te voeren en besluiten werden slecht of haastig voorbereid. Tot nu toe zijn alle interventieoverleggen over ROOD georganiseerd op verzoek van het ROOD-bestuur en/of ROOD-leden. Binnen CP was er een cultuur ontstaan voor het gedetailleerd voorbereiden van alle ROOD-vergaderingen. Daar hoorde vervolgens een voorbesproken discipline bij zodat wij niet verrast konden worden in deze vergaderingen. Naar ons idee is deze ingeslopen cultuur, die niet berust op een daadwerkelijk besluit, schadelijk, en zullen wij moeten leren vertrouwen op onze vertegenwoordigers in een vergadering. Als gehele organisatie moeten we leren hoe we deze interventieoverleggen en het gezamenlijk voorbereiden van vergaderingen beter gaan inzetten. Op het interventieoverleg zijn er een hoop voorstellen voorbij gekomen en zijn ook de meeste besluiten van de ALV voorbesproken. Dit zorgde ervoor dat de manier waarop discipline in CP werd gehanteerd, in combinatie met een nog niet bestaande factiecultuur in ROOD dat er een groot en onveranderlijk blok aanwezig was op de ALV. Dit is een niet wenselijke situatie voor de democratische- en discussiecultuur binnen ROOD. Voorstellen hoe wij dit in de toekomst beter willen doen worden verderop in dit stuk beschreven.

Hierbij moet wel vermeld worden dat het van belang is dat onze leden juist op vergaderingen zoals interventieoverleggen voldoen aan hun statutaire plicht om hun mening te geven. Zo is via ingezonden stukken binnen CP en gesprekken duidelijk geworden dat kameraden zich in hebben gehouden met het geven van hun meningen over zaken omdat zij ‘de discipline’ niet wilden breken. Maar op geen enkele van deze voorstellen waarop we discipline hanteerden zijn er via CP communicatiekanalen of interventieoverleggen reacties gekomen. Ook na het versturen van de mail, 5 dagen voor de ALV, met daarin welke voorstellen wij ondersteunen als organisatie, is er geen enkel bericht naar het bestuur gestuurd dat mensen geen discipline wilden over bepaalde punten of verdeeld zouden willen stemmen.

Dat kameraden dus niet hun mening geven binnen CP, maar achteraf laten weten dat ze het niet eens waren met bepaalde stemdisciplines, druist dan wel in tegen de werkwijze van CP. Dit soort zaken dienen benoemd en bediscussieerd te worden via het interne publicatierecht en de interventieoverleggen, om zo een juiste afweging te kunnen maken wat betreft discipline. Natuurlijk is er ook de mogelijkheid dat CP-leden overtuigd worden van een ander standpunt op de ALV zelf. Hoe we met dergelijke situaties om willen gaan in de toekomst wordt later in dit artikel uiteengezet.

Hiernaast moet ook gezegd worden dat de realisatie die nu breed gedeeld wordt in de organisatie (dat er op de meeste en minder belangrijke punten van een ALV geen stemdiscipline hoeft te rusten) ook gedeeld wordt door het CP-bestuur. Wij willen graag werken naar een situatie waar CP wel de politieke leiding kan nemen in ROOD, zonder niet overtuigd te kunnen worden en compleet vast te zitten in het eigen gelijk. Hierbij is het van belang dat wij wel transparant proberen het voortouw te nemen in de discussie over het politieke programma van ROOD. Zoals eerder gezegd zien wij een programma als de belangrijkste basis van eenheid van een organisatie. Dat CP als organisatie hier ook meningen over heeft is daarom logisch. 

Het is belangrijk dat kameraden actief meedoen in discussies, juist omdat als er discussies zijn over bepaalde punten er bewust kan worden gekozen om geen discipline daarop te hanteren. Daarnaast moeten wij als bestuur ook de hand in eigen boezem steken, ondanks dat wij altijd proberen om enkel op breedgedragen punten discipline te laten rusten, is het uiteindelijk wel onze verantwoordelijkheid om hier de knoop over door te hakken. Het is ook aan ons om hier zo goed mogelijk mee om te leren gaan en hierin te groeien.

Daarnaast moet worden gezegd dat stemdiscipline niet betekent dat CP-leden hun mening niet kunnen uiten buiten CP. We hebben juist het statutaire recht om dat wel te doen. Men kan best kritisch zijn op bepaalde voorstellen, of onze kandidaten voor het ROOD-bestuur, de blokkade die mensen hierop voelen is er niet een die uit een daadwerkelijk besluit voortkomt. Dit is een cultuur die is ingeslopen in onze organisatie, voornamelijk door de heksenjacht binnen de SP waar we mee te maken hebben gekregen. Maar hoe begrijpelijk het ook is dat dit is gebeurd, is het wel zo dat deze praktijk schadelijk is voor de democratische cultuur binnen ROOD, en gaat deze in tegen de afspraken binnen CP over hoe wij politiek bedrijven.

Wat betreft ROOD ALV’s die klapvee worden voor CP is dit dus wel een terechte kritiek, maar ook enigszins overtrokken. Wij hadden geen meerderheid van de aanwezigen op de ALV zelf (het betrof uiterlijk 1/3e van het aantal aanwezige ROOD-leden). Maar we moeten wel rekening houden met het feit dat we niet op elk voorstel een lijn of discipline hoeven te hebben als organisatie. Daarover hieronder meer.

Al deze bovenstaande zaken zijn geen analyse over wie er ‘schuldig’ is aan deze situatie. Hoe we omgaan met discipline en hoe vaak we discipline inzetten is een cultuur waar we als organisatie ingegroeid zijn. Daarin is de discussie die is aangezwengeld door de ingezonden stukken belangrijk, omdat het ons dwingt actief na te denken over hoe en wanneer we discipline inzetten. 

De strijd voor democratie 

Hierboven zijn enkele vraagstukken rondom het concept discipline beantwoord. Daarbij blijft het vraagstuk nog open hoe we discipline moeten beschouwen richting ROOD. 

Een veelgenoemde kritiek is nu dat CP functioneert als homogeen onveranderlijk blok, wat deels achter de schermen opereert. Dit zijn kritieken die we deels zelf kunnen oplossen, maar ook problemen waarvoor wij de oplossing binnen ROOD moeten zoeken. Als CP zien we een jongerenorganisatie als potentiële leerschool voor een revolutionaire partij. Dit betekent dat een jongerenorganisatie uiteraard haar eigen werking en dynamiek heeft. Maar ook dat we juist binnen een jongerenorganisatie een cultuur moeten creëren met een open, dynamische democratie en gezonde factiecultuur. Deze cultuur ontstaat niet door onszelf naar de achtergrond te laten verschuiven, maar juist door het voortouw te nemen in het bouwen aan die cultuur. 

Openheid

Belangrijk voor factiepolitiek binnen een organisatie is dat dit waar mogelijk zoveel mogelijk transparant en met open vizier gebeurt. Het is daarom belangrijk dat notulen, verslagen etc. binnen ROOD voor de leden volledig toegankelijk moeten zijn. Daarbinnen moeten onze kameraden altijd open zijn over hun politieke redenatie en achtergrond in waarom zij bepaalde besluiten nemen, dus ook als hier een besluit van CP aan ten grondslag ligt.

Door de heksenjacht binnen de SP zijn veel kameraden erg mysterieus over het zijn van een onderdeel van CP, ook al is er nooit actief een plicht opgelegd om hier mysterieus over te zijn. Dit is schadelijk. Onze ROOD-bestuursleden moeten helder zijn over tot welke factie zij behoren. Ook leden in groepen kunnen in hoge mate open zijn over hun loyaliteiten. Door de heksenjacht in de SP zijn we gedwongen om in ieder geval voor een deel heimelijk te opereren binnen de SP. Dit heeft ook invloed op de cultuur binnen CP en geeft onze leden het gevoel niet open te kunnen zijn over hun lidmaatschap van CP. ROOD bevindt zich echter in een andere situatie dan de SP. Er is geen heksenjacht binnen ROOD en factiepolitiek is toegestaan. We kunnen daardoor een stuk openlijker zijn over onze politieke affiliatie binnen ROOD en moedigen dit ook aan.

Duidelijkheid en stemadviezen

Als CP hebben we de afgelopen periode minder actief gewerkt aan het campagne voeren op onze standpunten. Dit werkt de dynamiek dat mensen ons zien als ontransparant blok in de hand. We moeten juist weer actiever onze politieke redeneringen en stemadviezen (los van of hier discipline op gehanteerd wordt) delen met ROOD-leden en deze rondsturen. 

Factiepolitiek moet openlijk zijn. ROOD-leden hebben het recht om onze overwegingen te kunnen meekrijgen. 

Discipline

Binnen ROOD moeten we meer loslaten. Het is dus niet nodig om op elk voorstel een bindend stemadvies voor leden te produceren en hier discipline op te handhaven. We moeten daarin ROOD de mogelijkheid geven om zichzelf te ontwikkelen.

Maar wij zijn er geen voorstander van om het kind met het badwater weg te gooien. Wij willen qua stemdiscipline een verschuiving van focus naar hoofdzaken. Wanneer wij op een interventieoverleg of aggregaat het hebben over onze inbreng, dan moet het bespreken van waar wel en waar niet discipline op rust een vast onderdeel worden. Het is hierin de verantwoordelijkheid van onze leden om scherp te zijn dat we niet op elk voorstel discipline toepassen, maar dat alleen rond principiële en belangrijke kwesties doen.

Ook zijn wij er geen voorstander van om andere aspecten van discipline stop te zetten, zoals de verslaglegging vanuit CP’ers in het ROOD-bestuur. Hierdoor wordt democratische controle aangetast. Wel is het belangrijk dat de verslaglegging vanuit het ROOD-bestuur naar de ROOD-leden toe evengoed duidelijk en transparant is. Als een organisatie die democratie en transparantie serieus neemt, zou het ROOD-bestuur niet minder transparant moeten zijn naar ROOD dan het naar CP toe is. 

Aanwezigheid

Op dit moment zijn er op ALV’s vaak er een hoop CP-leden aanwezig die niet actief zijn voor ROOD. In eerdere stadia was dit soms nodig omdat de SP-bureaucratie bij belangrijke ALV’s altijd inactieve ROOD-leden stuurden die ondertussen voor de SP waren gaan werken, maar nu dit niet meer het geval is, is deze praktijk onwenselijk om voort te zetten, omdat hij negatief kan uitwerken, en omdat hij in strijd is met onze eigen kijk op lidmaatschap in de resolutie ‘naar een revolutionaire jongerenorganisatie’. Deze fout werd versterkt door een (ingetrokken) oproep op het vorige aggregaat om om naar de ROOD-ALV te komen.

We moeten onze jongere kameraden vertrouwen dat zij zelf het politieke werk in ROOD aankunnen. Daarom is het belangrijk dat die actieve ROOD-leden, en niet inactieve leden, naar ROOD-ALV’s gaan. Lokale CP-groepen kunnen zelf het beste inschatten welke van hun leden actief zijn in ROOD en welke leden ander werk doen.

Dit helpt ook voornamelijk in het weghalen van het idee van CP als groot blok op ALV’s die de uitslag van de stemming bepaalt.

Schorsingen

Vanwege het gebrek aan verschillende facties binnen de SP, bestaat er geen traditie en cultuur van werken in facties. In dit kader is de kritiek voorbij komen dat het niet uitmaakt wat ROOD-leden inbrengen, omdat het besluit van CP toch al vast staat.

Naast dat we voorstellen alleen op de belangrijke hoofdzaken nog discipline te hanteren, waardoor dit probleem kleiner wordt, moeten we ook werken aan een gezonde factiecultuur in ROOD zelf.

Als onderdeel hiervan willen we onze afvaardiging op een ALV het vertrouwen geven om op een vergadering zelf te kunnen besluiten om af te wijken van eerder genomen besluiten.

Binnen de meeste partijen met facties (en zelfs in het burgerlijke parlement) is het heel normaal om tijdens een vergadering als er nieuwe argumenten ter tafel komen, of als er nieuwe voorstellen worden ingediend, een tijdelijke schorsing aan te vragen, zodat een factie zich kan beraden of ze stemdiscipline loslaten, verdeeld stemmen, een nieuw voorstel steunen etc. 

In de praktijk zal dit, zeker als vergaderingen weer fysiek worden, niet heel vaak nodig zijn. Vergaderingen hebben regelmatige pauzes, en CP’ers kunnen dan even de koppen bij elkaar steken om afwijkingen van eventuele stemdiscipline samen te bespreken.

Dit zou een grote stap zijn in het breken van het idee dat CP niet overtuigd kan worden, maar zorgt juist voor diepere en dynamischere vergaderingen. Als CP moeten we het vertrouwen hebben in onze kameraden die op een ALV aanwezig zijn dat zij dit soort besluiten kunnen nemen.

Andere facties

Bovenstaande werkt nog beter als we actief aanmoedigen dat andere stromingen of standpunten ook tijdelijke of permanente tendensen of facties opzetten. We moeten er daarom de komende tijd mee aan de slag om andere groepen aan te moedigen, en indien nodig zelfs te helpen, om zelf facties of tendensen te organiseren. Als onderdeel hiervan willen we niet-CP-leden en -groepen opnieuw aanmoedigen om gebruik te maken van de website van CP, om daar hun meningen te publiceren, ook als die tegen de onze ingaan.

Bovenstaande zijn enkele punten waarmee wij denken dat de cultuur binnen ROOD sterk kan worden verbeterd, zonder onze eigen positie binnen ROOD als CP daarmee teniet of tekort te doen. We zullen deze kwestie op het eerstvolgende aggregaat agenderen, en we roepen iedereen op om de discussie hierover zowel via interne stukken, maar daarnaast ook publiek te voeren, zodat we daar tot een weloverwogen besluit komen.

Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.