Van 15 tot 17 maart zijn er verkiezingen. Hierbij hebben wij het grootste aantal partijen sinds de Eerste Wereldoorlog om uit te kiezen. Zoals gewoonlijk adviseert het Communistisch Platform hierbij om op de Socialistische Partij (SP) te stemmen.
Deze keer zal dit gezien de ontwikkelingen van het afgelopen jaar wellicht voor een hoop mensen als een verrassing komen. Wij zijn er nog steeds van overtuigd dat communisten moeten werken binnen de bestaande arbeidersbeweging, en dat wij er alleen maar baat bij hebben als deze zo sterk mogelijk is. Tegelijkertijd is er een hoop negatiefs te zeggen over de SP vanuit het marxistisch oogpunt, en kunnen andere partijen een meer aantrekkelijke optie lijken. Dit artikel zal een uitleg geven waarom wij, ondanks alles, toch adviseren om op de SP te stemmen.
Wat zijn de grootste problemen van de SP?
De SP heeft de afgelopen jaren een aantal ontwikkelingen doorgemaakt. Na het opstappen van Ron Meyer rond de Europese parlementsverkiezingen werd Jannie Visscher aangesteld als partijvoorzitter. Waar Ron Meyer een activistische inslag had, lijkt de huidige nadruk vooral te liggen op de parlementaire route. De huidige partijleiding heeft coalitionisme als doel gekozen, met daarbij een poeslieve campagne voor een ‘eerlijke overheid’.
Dit is te verklaren door de groeiende invloed van de rechtse parlementaire factie onder leiding van lijsttrekker Lilian Marijnissen. Hoewel de inzet van het activisme onder Ron vooral bestond uit het opportunistisch werven van leden, lag daarin wel de potentie om de organisatiegraad van de SP te vergroten en de partij te scholen in machtsverhoudingen, sociale strijd en marxisme. Nu het activisme geparkeerd is voor een puur electorale strategie is het politieke niveau van de leden nog verder gedaald.
Daarnaast is een alom bekend probleem van de SP het gebrek aan democratische structuren in de partij. Door de (ongecontroleerde) macht van het partijapparaat en de bureaucratische verstikking van partijbrede discussie is het haast onmogelijk om van een minderheidsmening een meerderheidsmening te maken. Pogingen om partijbrede discussie op te starten zijn bijvoorbeeld moeilijker gemaakt door de recente royementen.
Verder willen we het programmatische opportunisme van de SP niet onbenoemd laten. De SP wil vooral aansluiten bij het huidige bewustzijn van de Nederlandse kiezer in plaats van dit bewustzijn te verhogen. Dat opportunisme leidt tot kortzichtige analyses. De partij heeft een erg nationalistische analyse met betrekking tot de EU, durft geen emanciperende eisen te stellen voor gemarginaliseerde groepen (vermoedelijk om de conservatieve achterban niet tegen het zere been te schoppen) en ook de economische en democratische eisen lijken niet verder te gaan dan de sociaaldemocratie van de jaren 70.
Tot slot is de louter electorale strategie geen weg naar het socialisme. Doordat de SP zichzelf opstelt als waardige regeringspartner, maakt de partij het zichzelf onmogelijk om tegelijkertijd een alternatief te vormen op de status quo. Niemand heeft de illusie dat een coalitie tussen de SP en andere partijen een einde van het kapitalisme kan betekenen. Deelname aan een coalitie zal juist betekenen dat de SP zich medeplichtig moet maken aan de onderdrukking door de staat en het kapitaal.
Waarom toch SP stemmen?
Toch pleiten wij voor een stem op de SP. De SP heeft namelijk de meeste potentie om een communistische arbeiderspartij te worden. Ondanks bovengenoemde problemen heeft de SP zich bewezen als meest consequente partij tegen neoliberalisme en imperialisme vergeleken met de andere ‘linkse’ partijen in de kamer.
Daarnaast heeft de SP traditioneel een grote aantrekkingskracht op marxisten en kleinlinkse groeperingen. Dat werd laatst opnieuw bewezen door de jongerenorganisatie, die met grote meerderheid een communist als voorzitter verkoos. De SP heeft als meest linkse massapartij van de afgelopen decennia, de meeste potentie om een daadwerkelijke arbeiderspartij te worden om iedereen links van de Partij van de Arbeid (PvdA) in te verenigen . Dit politieke spectrum is nu vooral versplinterd in kleinlinkse groepjes en parlementaire partijen met een sterke focus op hun eigen speerpunten zoals BIJ1 en Partij voor de Dieren. Idealiter zou een groot deel van deze krachten op termijn verenigd kunnen worden in een communistische partij op basis van een marxistisch programma, met ruimte om meningsverschillen in het openbaar, op een democratische manier te beslechten.
Ook is er binnen de partij een grote onderstroming die verder wil gaan dan de electorale strategie van de huidige leiding en die een belangrijke rol ziet voor activisme. Hierdoor heeft de partij op bepaalde plekken nog steeds een relatief sterke worteling binnen arbeiderswijken. Hoewel een deel van de partij dit activisme enkel ziet als marketing- en brandingtool, is het tegelijkertijd hoopgevend dat een ander deel inziet dat het buitenparlementaire werk essentieel is in de strijd voor het socialisme. Deze natuurlijke vorm van de organisatie van de arbeidersklasse heeft de potentie om veel meer te worden dan dat: het heeft de potentie om uit te groeien tot een blijvende partijorganisatie.
De SP heeft op dit moment numeriek gezien de grootste concentratie van marxisten en andere radicaal linkse stromingen in Nederland. Een sterke SP biedt meer ruimte voor al deze groepen om in te werken en voor andere linkse groepen om hier bij te komen. Een SP die verliezen incasseert zal meer in zichzelf gekeerd zijn en zich uiteindelijk ook keren tegen de eigen leden, zoals nu te zien is in de heksenjacht. Een sterke SP biedt juist de ruimte voor links om te strijden voor een democratische partij met ruimte voor diversiteit van meningen en is daarom in het belang van iedere marxist.
Als Communistisch Platform raden wij aan om te stemmen op een kandidaat die ROOD steunt in het conflict met de bureaucratie van de SP, te vinden op de website van SP voor ROOD. Wij moedigen alle lezers vooral aan om de overige kandidaten te confronteren met hun gebrek aan steun voor ROOD en hen te overtuigen om zich alsnog uit te spreken.
Uiteindelijk reikt de strijd van communisten natuurlijk veel verder dan de volgende verkiezingen. De strijd voor de universele bevrijding van de mens, voor een samenleving zonder klassen en uitbuiting, is een strijd van de lange adem. Veel belangrijker dan het stemmen op de SP, is het steunen van de linkse oppositionele groepen in de SP en in de rest van de arbeidersbeweging. Dit stemadvies is buiten een advies voor de verkiezingen vooral een oproep tot het voeren van strijd. De communistische arbeiderspartij die nodig is om onze idealen te verwezenlijken kan alleen ontstaan door het bestrijden van de bureaucratische en rechtse tendensen in de arbeidersbeweging. Alleen uit deze strijd vanuit alle onderdelen van de arbeidersbeweging kan een communistische arbeiderspartij opstaan. Tot die tijd is het de taak van iedere communist om hier op iedere mogelijke manier aan bij te dragen.