Van de Eems tot aan Parijs, een (vooruit)blik op het bestaan van De Rode Lap

Socialistische non-profit webshop De Rode Lap breidt uit van Nederland naar België. Andries Stroper grijpt de gelegenheid aan om stil te staan bij het bestaan, de rol en de perspectieven van De Rode Lap.

De Rode Lap is een van de grootste succesverhalen van marxistisch links in Nederland in de afgelopen decennia. In een korte periode wist het uit te groeien van jolige toevoeging op een memepagina tot een gigantische onderneming die een centrale plek inneemt in het activistische landschap van Nederland. Nu De Rode Lap uitbreidt naar België bereikt het project een nieuwe mijlpaal. Een mooi moment om een (vooruit)blik te werpen op het bestaan van deze grootse operatie, die binnenkort een gebied van de Eems tot aan Parijs bestrijkt.

Ik heb het geluk om dit artikel te kunnen schrijven vanuit de rol van een persoon die dichtbij het project staat. Sinds de oprichting van De Rode Lap heb ik in verschillende capaciteiten aan het project bijgedragen en dat blijf ik hopelijk ook nog vele jaren doen. Met dit artikel hoop ik geïnteresseerden een leuk inzicht te geven in ons ontstaan en hoe wij onze rol en toekomst in de socialistische beweging zien.

Wel wil ik benadrukken dat ik dit artikel op eigen titel schrijf. Het is niet representatief voor een organisatorische lijn van De Rode Lap en dit artikel geeft enkel en alleen mijn persoonlijke mening weer. De Rode Lap bestaat uit een diverse groep kameraden met verschillende politieke overtuigingen, afkomstig uit verschillende organisaties. Het is daarmee mogelijk dat andere betrokkenen de rol van De Rode Lap anders inschatten dan ikzelf. Ook vinden er binnen de vereniging achter De Rode Lap, het Marxistisch Centrum, discussies plaats over de rol van De Rode Lap. De democratische uitkomsten van deze discussies zijn uiteraard bindend voor de organisatie, en mijn persoonlijke opvattingen niet.

In den beginne…

De wortels van De Rode Lap reiken jaren terug. Het exacte begin is moeilijk te achterhalen, maar de oorsprong van ons project moeten we zoeken bij memepagina Memes voor de Massa’s (MvdM). Dit is sinds haar oprichting in 2018 en met een aanhang van zo’n 20.000 volgers verspreid over een aantal platformen een van de oudste en grootste linkse memepagina’s van Nederland.

Een droge grap van de pagina (de tekst ‘D66 is kut LMAO’, vormgegeven in de D66-huisstijl) bleek een daverend succes onder de volgers van MvdM. Omdat het de makers komisch leek om deze meme in het straatbeeld tegen te komen werd besloten om er een sticker van te drukken. Daarnaast hoopten we dat het zou bijdragen aan bewustwording onder jongeren dat D66, in tegenstelling tot hoe de partij zich presenteert, helemaal niet dé partij voor jongeren en studenten is. Dit werd een grote hit.

Ergens in oktober 2018 begonnen we met het verkopen van stickers via een amateuristische houtje-touwtje-constructie, met een online formulier dat enkel te vinden was via de socialmediakanalen van MvdM. Na het binnenkomen van een bestelling telde een kameraad vanuit zijn studentenkamertje met de hand de stickers, om ze in een envelop te stoppen en op de bus te doen naar de koper. Vanzelfsprekend was deze verkoop niet om onszelf te verrijken, maar werd alle winst geherinvesteerd in het ontwikkelen van meer linkse merchandise en het financieren van socialistische activiteiten. De prijs van de stickers hielden we daarnaast bewust laag, zodat het toegankelijk zou blijven voor een breed publiek. 

Vanaf het begin liep dit tamelijk goed en al snel kwamen er vanuit MvdM andere stickers bij. Voorbeelden hiervan zijn de FCK VVD-sticker en de Genationaliseerd-sticker, die vaste klanten ongetwijfeld bekend zullen voorkomen. Het aantal bestellingen en het feit dat er veel over ons werd gesproken maakte ons duidelijk dat er vraag bestond naar een linkse stickerwinkel onder jongeren. Langzaam maar zeker ontwikkelden we een visie over de rol die De Rode Lap zou kunnen gaan spelen voor de socialistische beweging in Nederland, waarop ik later zal terugkomen.

De bestellingen bleven maar komen en de groei was niet vol te houden met onze amateuristische methoden, dus de knoop werd doorgehakt en we besloten te professionaliseren. Omdat  geen van ons allen ervaring had als “ondernemer” vonden we dit best spannend. We begaven ons op onbekend terrein en er waren financiële risico’s voor ons als persoon aan verbonden. De potentie van het project leek echter groot en de spanning gaf ons de energie en wilskracht om er iets moois van te maken. Het werd dus tijd dat we een Kamer van Koophandel-inschrijving zouden bemachtigen zodat we een bankrekening konden aanvragen.

We schreven ons in eerste instantie in als eenmanszaak De Rode Lap. Daarnaast registreerden we een website en onafhankelijke socialmediakanalen, en werd het team achter De Rode Lap onafhankelijk van het team achter Memes voor de Massa’s. Maar toen ons project bleef groeien maakten we vrij snel de stap naar een nieuwe rechtsvorm: die van de vereniging. Zo werd het Marxistisch Centrum geboren, waar naast De Rode Lap ook socialistische uitgeverij Proletaris onder geschaard zou worden. Dit om ervoor te zorgen dat het project aangestuurd zou worden door een democratisch gekozen leiding, en dat iedereen die bijdraagt aan het project ook een stem heeft in de richting die we opgaan. Iedereen die zich op wat voor manier dan ook inzet voor De Rode Lap of Proletaris kan lid worden van het Marxistisch Centrum. Onze democratie bestaat naast bestuursverkiezingen uit Algemene Ledenvergaderingen, tussentijdse stemmingen onder onze leden en publicatierecht.

De overstap van eenmanszaak De Rode Lap naar vereniging Marxistisch Centrum was overigens niet zonder problemen. De details zijn niet interessant voor dit artikel, maar laten we het er op houden dat banken niet happig zijn wanneer zelfbenoemde marxisten een rekening aanvragen. We bleken machteloos overgeleverd aan een geestdodende papierstroom die vastbesloten leek onze ruggengraat te breken en onze ziel te vermorzelen. Afwijzingen en verzoeken tot aanvullingen wisselden elkaar af en we kregen te horen dat “antifa” vanzelfsprekend niet erg welkom was bij banken. Over de verschillen tussen antifa en een linkse webshop zal ik mogelijk in een volgend artikel uitwijden, maar ik vermoed dat deze voor de meeste lezers wel duidelijk zullen zijn.

De Rode Lap is meermaals van thuisbasis gewisseld, van Overijssel naar Gelderland en ten slotte naar Groningen. Dit was nodig om steeds op zoek te gaan naar een grotere pool vrijwilligers die bereid waren het project draaiende te houden. Want met het verstrijken van de tijd nam onze afzet exponentieel toe en we moesten honderden tot wel duizend bestellingen per maand verwerken.

2021 zou het jaar zijn van onze grote doorbraak. Met de Tweede Kamer-verkiezingen in maart verveelvoudigde ons aantal orders. Hierna zouden zaken nooit meer hetzelfde zijn. De linkse beweging wist ons steeds beter te vinden als distributiepunt voor hun eigen materiaal, waarmee we steeds effectiever invulling wisten geven aan het statutaire doel van onze vereniging: “…het bevorderen van het socialisme en de bekendheid daarvan, ten behoeve van het algemeen belang.”¹ Hier komen we dan ook aan bij het belang van ons project, namelijk de waarde die wij toevoegen aan de socialistische beweging.

De rol van De Rode Lap

De Rode Lap is in drie korte jaren een begrip geworden op links. Met duizenden orders op jaarbasis en een duidelijke stempel op het straatbeeld van Nederlandse steden hebben we een naam voor onszelf opgebouwd die we gebruiken om de socialistische beweging verder te versterken.

Voor de meeste betrokkenen bij De Rode Lap is dit meer dan een leuke, of zelfs een nuttige hobby. We zien het werk dat wij doen als een broodnodige aanvulling op de socialistische beweging die zich inzet voor een klassenloze samenleving. De visie die wij ontwikkelden voor De Rode Lap komt in de eerste plaats voort uit de strategie van de partijbeweging – het idee dat een daadkrachtige socialistische beweging bestaat uit meer dan een kiesvereniging. Wij streven naar een bruisende en levendige “familie” van socialistische vrijetijdsorganisaties, sportverenigingen, bands en, jawel, ook komische stickerwinkels.

De gedachtegang hierachter is dat het je in staat stelt om mensen op het niveau van hun eigen politieke bewustzijn te betrekken. Alhoewel idealiter natuurlijk iedere arbeider staat te popelen om zich actief in te zetten als revolutionair in de strijd voor zijn (klassen)belangen, is de realiteit nou eenmaal anders. Een revolutionair wordt niet geboren, die groeit. Om de drempel te verlagen voor mensen om zich in te zetten voor de klassenstrijd is het belangrijk dat we de mogelijkheid bieden om ze op een toegankelijke manier te laten aansluiten bij de socialistische beweging. En laat het plakken van stickers nou juist een uiterst toegankelijke activiteit zijn!

In het centrum van dit web van sociale verenigingen en socialistische organisaties ligt dan idealiter een krachtige en pluriforme socialistische partij. Die bestaat niet in Nederland en die ligt ook niet direct in het verschiet. Het project rondom socialisten.org kan mogelijk uitgroeien tot een dergelijke partij, maar daar zouden nog vele jaren aan groei en ideologische ontwikkeling voor nodig zijn. Wie meer wil lezen over het concept van de partijbeweging verwijs ik door naar de uitgave van het Communistisch Platform, Een weg uit het moeras.²

Naast deze onderliggende visie zijn er ook meer praktische voordelen die komen kijken bij het bestaan van De Rode Lap. Zo speelt het project een centrale rol in de verspreiding van links agitatiemateriaal, het uitgeven van marxistische literatuur en het opbrengen van geld dat besteed wordt aan socialistische activiteiten en organisaties.

De verspreiding van agitatiemateriaal neemt verschillende vormen aan. De meest voor de hand liggende vorm is natuurlijk de verspreiding van links gedachtegoed in de vorm van stickers die je door het hele land inmiddels kunt vinden. We hopen zo bij te dragen aan bewustwording op straat. Maar ook progressieve instellingen en grote arbeidersorganisaties, van activistische abortusklinieken tot de vakbond, weten ons inmiddels te vinden wanneer er flyers of posters voor een aankomende demonstratie verspreid moeten worden. De distributie van dergelijke initiatieven vindt steeds vaker plaats vanuit De Rode Lap.

Het drukken van marxistische literatuur via de eerdergenoemde uitgeverij Proletaris is daarbij een tweede manier om socialistische ideeën te verspreiden. Veel van onze werken zijn heruitgaves van klassieke marxistische teksten, maar dan netjes opgemaakt en gemoderniseerd in het taalgebruik zodat een jong publiek zich er met gemak doorheen kan werken. We helpen op deze manier mensen zichzelf te onderwijzen in de strategie naar het socialisme. Boeken drukken is een stuk moeilijker en duurder dan stickers drukken, en dit zou dan ook niet uit kunnen voor onze prijzen (die we bewust laag houden zodat het toegankelijk blijft voor een breed publiek) als we de stickerverkoop er niet naast hadden.

Maar minstens zo belangrijk zijn onze donaties aan linkse initiatieven en het podium dat we ze kunnen verschaffen. We doneren zowel geld als onze tijd. Zo werk[t]en we samen met uiteenlopende groepen waaronder Abortion Network Amsterdam, Socialisten 010, Women on Waves, Black Lives Matter-groepen, de Kameraadschappij, ROOD, socialistische jongeren, Young & United, het Communistisch Platform, de FNV en meer. Ook kan iedereen via de website van het Marxistisch Centrum een steunbudget aanvragen van maximaal 250 euro, op voorwaarde dat aangetoond kan worden dat het geld wordt ingezet voor het algemeen belang en niet ter verrijking van individuen.

Aan dit soort samenwerkingen verdienen wij niets en regelmatig kost het ons zelfs geld, zoals het ondersteunen van de vele woonprotesten van 2021. Niet alleen zijn onze vrijwilligers naast hun opleiding of baan vele uren per week kwijt om alles te regelen, ook vragen we vaak geen geld voor de drukkosten die we maken aan kleine initiatieven, of blijven we met materiaal zitten dat niet verkoopt.

Het belang van onze functie in deze protestbewegingen weegt met gemak op tegen de kosten waar we mee blijven zitten. Wat we ervoor terugkrijgen is dat de socialistische beweging in Nederland een go-to adres heeft waar ze altijd terecht kan om materiaal met betrekking tot hun protest of initiatief te verspreiden. In onze shop wordt dan een publiek van vele duizenden blootgesteld aan deze materialen en worden oproepen vanuit links breed verspreid.

De Rode Lap draagt op deze manier bij aan de bevordering van het socialisme en de bekendheid ervan. We verspreiden agitatiemateriaal en dragen bij aan de opbouw van structuren en instituten vanuit de socialistische beweging en de arbeidersklasse die weer gereedschappen vormen in de klassenstrijd.

En nu vooruit

Hoeveel deze strategie nou exact bijdraagt aan de opbouw van een socialistische beweging is natuurlijk moeilijk te kwantificeren. Wat gelukkig wél te kwantificeren valt is de groei van De Rode Lap zelf – en dat stemt optimistisch.

Het aantal bestellingen bij De Rode Lap groeit ieder jaar sinds 2019 tussen de 400% en 500%.³ Dit zijn groeicijfers waar de meeste kapitalisten van zouden watertanden. Echter, onze winstmarge is bewust laag, dus we slepen geen bergen goud naar binnen. We verdienen voldoende om de huur van ons pand en onze opslagbox te kunnen betalen, de voorraad op peil te houden en constant nieuwe merchandise te ontwikkelen. Hierdoor hebben we nu een uitgebreid assortiment van meer dan 150 producten!

Toen we eenmaal een stevige positie veroverd hadden in de beweging in Nederland gingen we groter dromen. Het grote aantal bestellingen uit Vlaanderen trok onze aandacht en we verlegden onze blik ten zuiden van de grens. Na enkele maanden geld opsparen, contacten leggen en juridische voorwaarden onderzoeken namen we het besluit om een tak in België op te zetten.

Onze hoofdkwartier in België is gelegen in Brussel, waar het draaiende wordt gehouden door een mengsel van Nederlandse en Belgische kameraden. Omdat er geen Franssprekende leden van het Marxistisch Centrum waren, richtten we ons in eerste instantie enkel op Vlaanderen. Maar zodra het nieuws bekend werd gemaakt van onze uitbreiding naar België stapten er kameraden uit Wallonië naar voren met het aanbod om te helpen met het vertalen van De Rode Lap naar het Frans. De mogelijkheid voor het opzetten van een Le Chiffon Rouge wordt nog onderzocht en dit zal zeker nog enkele maanden duren, maar persoonlijk ben ik optimistisch over de mogelijkheden. Sterker nog, waarom zouden we stoppen bij Wallonië en niet doorstoten naar Parijs, Rome en Madrid!

Bij grootse dromen horen grootse problemen. De Rode Lap draait op het moment op vrijwilligers, maar wanneer wij een operatie moeten draaien die twee of zelfs meer landen bestrijkt dan groeit de noodzaak tot het aannemen van een of meer fulltimers exponentieel. We zullen in een complex web duiken van burgerlijke wetten en belastingstelsels waarvoor we professionele kennis in huis moeten halen. Daarnaast zou de democratische werking van het Marxistisch Centrum te maken krijgen met een meertalig ledenbestand. Hoe garandeer je dat alle leden in staat zijn om op gelijke voet bij te dragen aan de koers van onze vereniging? Eisen we van leden dat ze Engels kunnen spreken, of introduceren we een cursus Esperanto voor alle betrokkenen?⁴

Iedere sprong voorwaarts is in zekere zin een sprong in het duister. Het is voor ons op dit punt niet mogelijk te bevatten welke problemen en complicaties verdere uitbreidingen met zich mee gaan brengen. We plaatsen onszelf voor uitdagingen die Nederlandse marxisten in geen decennia hebben ervaren. De lessen die we gaan leren zullen soms zwaar zijn maar bovenal zeer waardevol voor niet alleen onszelf maar de bredere beweging.

Een beetje hemelbestormer laat zich niet afschrikken door een paar beren op de weg en ik geloof dat ik voor alle leden van het Marxistisch Centrum kan spreken als ik zeg dat we met veel enthousiasme de toekomst tegemoet treden. Ik ben overtuigd dat ons initiatief een innovatieve rol zal spelen in het versterken van de internationale arbeidersbeweging en het dichter bij elkaar brengen van socialistische organisaties uit alle landen waar wij neerstrijken. Haal je rode merchandise bij De Rode Lap en ontwikkel socialistisch agitatiemateriaal via het Marxistisch Centrum, maar word vooral ook actief in lokale socialistische organisaties en help ons de partijbeweging verder uit te bouwen!

Steun jij ons in deze missie? Word dan actief bij het Marxistisch Centrum als grafisch vormgever, redactielid, social media beheerder, vertaler, jurist, boekhouder en ga zo maar door – als jij een vaardigheid hebt dan vinden wij de juiste plek om deze nuttig in te zetten! Neem daarvoor contact op het met Marxistisch Centrum.

Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.