Nihat Akdamar schreef eerder een artikel over de noodzaak voor de woonbeweging om zich breder en blijvender te organiseren in wooncoalities. In dit artikel gaat hij dieper in op hoe zulke coalities vormgegeven moeten worden en hoe deze het beste kunnen worden ingezet om de belangen van wonenden en woningzoekenden te behartigen.
In een eerder artikel heb ik geschreven over het belang van het opbouwen van een beweging om de wooncrisis aan te pakken. 1 Hiervoor zie ik het opbouwen van wooncoalities, dus coalities van verschillende belangengroepen (zoals wonenden, woningzoekenden en huurders), waar leden van politieke organisaties actief kunnen zijn, als een mogelijke stuwende kracht. In dit artikel wil ik verder uitwerken hoe ik zulke organisaties zie, en hoe ik denk dat de bezitloze klasse er het meeste uit kan halen.
Om een brede basis te kunnen organiseren en die gemotiveerd te houden, moeten deze wooncoalities zich hard maken voor principiële politiek en de belangen van de gehele bezitloze klasse behartigen. Daarnaast moeten zij zich lokaal wortelen, om vanuit daar een landelijke beweging op te kunnen zetten, en uiteindelijk een internationale.
Hoe zie ik dit voor me?
Met principiële politiek bedoel ik dat deze coalities niet in de valkuil van het poldermodel moeten vallen. Geen concessies, en zeker geen concessies voordat er onderhandeld wordt. Alles wat nodig is voor een leefbaar woonbeleid, moet geëist worden. Dit zijn onder andere lagere huren, het bouwen van sociale huurwoningen, democratisch beheer van appartementen en woningbouwverenigingen, het invoeren van een woonplicht en het onteigenen van panden van eigenaren die weigeren mee te werken aan een menswaardig woonbeleid. Natuurlijk betekent dit niet dat we kleine verbeteringen niet moeten steunen. Denk hierbij aan maatregelen zoals het bevriezen van de huurverhoging, kleine verlagingen van de huur of het bijbouwen van een beperkt aantal sociale huurwoningen. Wanneer er in de gemeenteraad of in de Tweede Kamer gestreden wordt voor een verbetering, moeten we dat steunen, maar zonder die verbeteringen te zien als het einddoel van de wooncoalities. Wanneer bijvoorbeeld buurtbewoners, studenten of krakers strijden voor een verbetering moeten we ze een plaats bieden binnen de coalitie.
Dat brengt mij op mijn volgende punt: de wooncoalitie moet er zijn voor de gehele bezitloze klasse. Dat betekent dat we moeten strijden voor principiële punten, de bovengenoemde algemene eisen en dat we de belangen van verschillende subgroepen van de bezitloze klasse niet moeten vergeten. Zowel wonenden als woningzoekenden moeten een plek hebben binnen de coalities. Studenten, ouderen, daklozen, gehandicapten en asielzoekers zijn maar een deel van de groepen die in speciale situaties leven en met wiens belangen er rekening mee gehouden moet worden. Alleen door solidair met elkaar te staan, kunnen we een groot deel van de bevolking organiseren om de wooncrisis op te lossen.
Hierbij moeten we wel in het achterhoofd houden dat binnen een marktsysteem de wooncrisis nooit 100% opgelost kan worden. Investeerders hebben belang bij situaties die de prijzen omhoog duwen. Voorbeelden zijn het in stand houden van het woningtekort en beperking van de zeggenschap van huurders en de gemeenschap. De macht van vastgoedeigenaren is dus een fundamenteel probleem dat aangepakt moet worden. Op korte termijn kan dat door het inperken van hun macht door huurders, buurtbewoners en door de gemeenschap meer inspraak te geven. Maar uiteindelijk, en zeker als vastgoedeigenaren tegenwerken, kan dit alleen maar opgelost worden door onteigeningen.
Lokaal of landelijk?
Waar moet onze focus liggen? Natuurlijk zijn beide strijdterreinen niet te verwaarlozen. Ik denk echter dat het, zeker voor zo’n beweging die zich pas net begint te organiseren, makkelijker is om de strijd initieel lokaal aan te gaan. Samen met bestaande actiegroepen en belangenorganisaties kunnen we dan strijden voor wat er nu direct nodig is en kunnen we ze een plek bieden binnen de coalities. We kunnen dan gezamenlijk eisen stellen aan gemeenten en bedrijven voor directe verbeteringen zoals het verbeteren van het onderhoud van panden, verlaging van de huur en plek bieden aan inspraak van bewoners. Door op de hoogte te blijven van waar al die belangenorganisaties mee bezig zijn, kunnen we ook elkaar helpen met activiteiten die gaande zijn. We kunnen krakers ondersteunen in hun bezigheden, door bijvoorbeeld hen eten en drinken te bezorgen en door hen te helpen met het opzetten van initiatieven om de buurt te helpen. Naarmate wooncoalities geworteld raken in hun lokale omgeving, kunnen we samen landelijke structuren opzetten om de strijd landelijk vorm te geven.
Hoe moet zo een wooncoalitie er dan lokaal intern uitzien?
En hoe moeten deze lokale structuren vorm krijgen? Dit zal uiteraard overal anders gebeuren, naar aanleiding van toestanden zoals wie eraan meedoen en wat er daar lokaal nodig is. Afhankelijk van de de concrete materiële toestand op die plek dus. Maar toch lijkt het mij goed om te blijven discussiëren over wat we zouden kunnen doen.
De moeilijkste vraag is waar de macht gaat liggen. Politieke organisaties zullen niet zomaar een coalitie willen ondersteunen als de voorzitter iemand van een andere politieke organisatie wordt. Dit kunnen we ook niet oplossen door iemand van een belangenorganisatie te verkiezen. Ieder individu heeft namelijk een politieke kleur. Het verkiezen van een “neutrale” voorzitter op een andere manier is daarom ook een illusie. Het rouleren van machtsposities zoals voorzitter is echter zeer onhandig, en verkleint vooral de slagkracht van wooncoalities.
Mijn oplossing is als volgt: houd het in het begin bij rouleren of een vergelijkbare structuur. Dit is inefficiënt, maar tijdelijk nodig totdat er een betere oplossing mogelijk is. Organiseer breed. Probeer zoveel mogelijk organisaties en personen te betrekken bij de wooncoalitie. Organiseer dan discussies. Geen “discussies” die enkel dienen om de visie van de wooncoalitie te verkondigen, maar echte discussies waarbij de aanwezigen invloed hebben op de wooncoalitie. Discussieer over wat de doelen moeten zijn en hoe de wooncoalitie gestructureerd moet worden. Op die manier heeft iedereen met interesse in de wooncoalitie zeggenschap over de wooncoalitie. In deze periode kunnen er al acties ondernomen worden. Discussies over wat er nodig is, kunnen aanknopingspunten geven. Al bestaande initiatieven en nieuwe initiatieven kunnen via de wooncoalitie een platform krijgen en meer geïnteresseerden kunnen betrokken worden bij deze acties. Deze discussies kunnen dan consistent, bijvoorbeeld maandelijks, georganiseerd worden. Op termijn kan er dan een ledenstructuur opgezet worden, zodat leden direct bij deze discussies besluiten kunnen nemen. Niet-leden kunnen dan nog altijd meedoen aan de discussies. Op termijn kan een wooncoalitie dan de volgende stap nemen en een vaste voorzitter en/of een bestuur verkiezen. Dan speelt het probleem dat er eerder speelde rond machtsposities namelijk minder. Er is dan al een ledenstructuur opgezet die invloed kan uitoefenen op degenen op machtsposities. En deze persoon / personen moeten dan nog altijd rekening houden met andersdenkenden binnen de organisatie om ze niet te verliezen. Zo kan inbreng vanuit iedereen gegarandeerd worden en kunnen wooncoalities langzaam een efficiëntere structuur aannemen.
Dit is natuurlijk niet een blauwdruk. Dit is een mogelijke en gunstige gang van zaken als politieke organisaties al in het begin een sterke rol spelen binnen een wooncoalitie. Ik kan me voorstellen dat een wooncoalitie die opgericht wordt zonder inmenging van politieke organisaties veel makkelijker tot een situatie kan komen waarin een bestuur of iets dergelijks te verkiezen is. Het is echter wel aannemelijk dat politieke organisaties in de oprichting van een wooncoalitie het initiatief zullen moeten nemen.
Slot
In dit artikel heb ik het vooral gehad over het strijdterrein en de structuur van wooncoalities. Dit is omdat dit nu een belangrijk onderwerp van discussie is. Er zijn wooncoalities in oprichting door het land, en de vraagstuk hoe het precies georganiseerd moet worden, is in ieder geval in de wooncoalitie van Nijmegen een discussie die nu gevoerd wordt. Ik hoop met dit stuk bij te kunnen dragen aan deze discussie. Ik hoop op reacties van kameraden vanuit alle hoeken van de beweging. zo kunnen we onze ideeën aanscherpen. Op die manier kunnen we een manier vinden om de wooncoalities zo goed mogelijk in te richten en er strijdbare coalities van te maken.
Ik ben weinig in detail gegaan over de inhoudelijke eisen die we moeten hebben als wooncoalities. Ik denk dat dat per gemeente zal verschillen en dat het af zal hangen van waar mensen en organisaties zelf mee komen. Ik overweeg om daar later ook iets over te schrijven, maar voor nu lijken de discussies die ik in dit stuk aanbreng mij veel dringender.
Op naar een menswaardig woonbeleid! Op naar een beweging die daarvoor kan zorgen!
Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.