Socialisme en organisatie.

Wat een socialistische organisatie moet doen is samenwerken met andere organisaties op welk gebied dan ook. Maar daarnaast, veel belangrijker, is het directe contact met de werkende mensen die wij willen organiseren om tot maatschappelijke verandering te komen. Want zonder organisatie van die mensen zal die maatschappelijke verandering er niet komen. Het gaat er om dat een socialistische organisatie haar socialistische standpunt kenbaar maakt over allerlei maatschappelijke gebeurtenissen. En dat standpunt vervolgens toetst aan de opvattingen van de mensen die men wil bereiken.

Dat moet gebeuren binnen bestaande organisaties, maar vooral ook daar buiten, waar de grote meerderheid van de werkende mensen is te vinden. Buiten het kleine wereldje van partijpolitiek, vakbondsactivisten, milieubeschermers en andere actievoerders. En dat dan ook nog in direct contact met mensen uit de werkende klassen, zo letterlijk mogelijk genomen, een werkwijze waarmee de SP vroeger groot en beroemd is geworden.

Daarbij zie ik niet over het hoofd dat de maatschappelijke situatie nu een heel andere is dan in de jaren zeventig toen de SP werd opgericht. Dat was in de periode van het hoogtij van het kapitalisme, hoogconjunctuur. En van het sociaaldemocratische antwoord op dat kapitalisme. De onvermijdelijke crisis kwam ook toen, maar pas in het begin van de jaren tachtig. De situatie is nu inderdaad heel anders. Het kapitalisme verkeert al ruim tien jaar in een diepe wereldwijde crisis. De reacties op die crisis zijn verschillend. Het financieel en het industrieel kapitaal roepen om bezuiniging op de overheidsuitgaven en op vermindering van de loonkosten. Anderen roepen juist om handhaving van de koopkracht, met natuurlijk tegelijk loonsverlaging voor hun eigen personeel. Politiek vinden we dat terug bij stromingen in de VVD, D66 en het CDA. Met de PvdA die zich daarbij aansluit, althans de top van de PvdA. In de PvdA zijn ook nog restanten terug te vinden van de sociaaldemocratische Keynes-aanpak: de economie afremmen bij hoogconjunctuur, stimuleren in recessie.

Die klassieke aanpak vinden we nu terug bij de SP die voortdurend ageert tegen verdere bezuinigingen. En suggereert dat Rutte de grote vijand is en een andere regering na verkiezingen de oplossing moet bieden. Ook in de internationale verhoudingen zien we deze tegenstellingen terug: Landen als Griekenland en andere moeten bezuinigen, maar tegelijk beschikbaar blijven als markt voor de producten uit andere landen. Voor die export is het van belang dat de lonen in b.v. Duitsland laag blijven, dus de exportproducten goedkoper. En dat de koopkracht in Griekenland en andere landen op peil blijft, ondanks de bezuinigingen.
Maar lage lonen in Duitsland schaden daar dan weer de koopkracht. En zo verder en verder.

Marx beschreef ruim 150 jaar geleden al hoe het kapitalisme uiteindelijk in de eigen tegenstellingen verstrikt raakt. En in de huidige crisis wordt steeds duidelijker dat een economisch systeem als het kapitalisme met individueel eigenbelang als drijvende kracht, met ondernemingsgewijze productie op basis van markt, concurrentie en winst zich niet langer kan handhaven en geen oplossingen heeft voor de crisis waarin het is beland. En ook steeds duidelijker wordt het dat het meer dan ooit noodzakelijk is een alternatief te formuleren, hoe moeilijk dat ook is. Een alternatief, niet een socialistische boodschap of een socialistische ideologie. En ook geen socialistische blauwdruk. Een voorzichtig geformuleerd socialistisch alternatief, aansluitend bij de noden, de problemen en de verlangens van grote groepen van de werkende bevolking. Zonder grote woorden als revolutie, de arbeidersklasse als revolutionaire klasse, de partij als voorhoede van de arbeidersklasse of de machtige arm die heel het raderwerk stil zal zetten.

En bij dat voorzichtig formuleren van dat alternatief kan de vraag niet onbeantwoord kan blijven of de SP voor het formuleren van dat alternatief en voor het organiseren van de bevolking de juiste organisatie is. Is de SP de juiste organisatie, wordt dan lid en actief in die partij. Is de SP dat niet, dan heeft werken in de SP geen zin. Dan is een nieuwe organisatie nodig. Praat of schrijf daar niet alleen over, maar doe het dan ook, streven naar een socialistische en revolutionaire organisatie is niet genoeg, doe het. Richt die partij op, een kader- en massapartij, ga aan het werk, met organisatie, scholing, elan en discipline.

Houd je verre van partijpolitiek en voorlopig ook verre van parlementair werk en verkiezingen. Werken in en samenwerking met bestaande organisaties, uitstekend. Maar laten we ons realiseren dat er zich ook en juist buiten die organisaties massa’s mensen bevinden die we met die werkwijze niet bereiken. Die worden geconfronteerd met liberale, christen- of sociaaldemocratische schijnoplossingen. Of, nog erger en gevaarlijker, dreigen te bezwijken voor simpele en platvloerse populistische verleidingen. De taak van socialisten in deze is moeilijk, maar noodzakelijk.

Geschreven na de vorige crisis, vanaf 2007. En vóór de huidige crisis, 2020.
Reactie op ‘kritische’ SP-ers uit Rotterdam.

Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.

Als je wil reageren, mail dan naar redactie@communisme.nu