Jos Alembic doet kort verslag van het protest tegen de oorlog in Gaza, in Maastricht vandaag en geeft een aanzet tot verdere discussie.
Vandaag was er een protest tegen de oorlog in Gaza. Dit volgt een eerdere demonstratie deze maand, die plaatsvond op de 19e, maar waar ik helaas niet bij was. Vorige keer, zo heb ik me laten vertellen, waren er zo’n 75 personen aanwezig. Deze keer was het het zéker van hetzelfde niveau, zo niet meer. Voor Limburgse begrippen is dit groot, want een echte protestcultuur is er niet zoals dat bestaat in de Randstad of Brussel. In die zin was het dus bemoedigend om zoveel mensen op de been te zien.
Het was echter wel een andere vorm van protest dan ik normaal gewend ben: Geen wandeling, geen leuzen, maar een rustige wake op de markt achter het stadhuis. De keuze hiervoor was niet nieuw. Het blijkt dat elke laatste donderdag van de maand al een paar jaar deze waken worden gehouden. Normaal kwamen hier niet meer dan een handjevol mensen op af, nu zaten we daar dan met tientallen. En dat bleef niet onopgemerkt.
De politie was zichtbaar aanwezig, hoewel op afstand: Een aantal agenten te fiets, twee patrouillewagens, daar bleef het wel bij. Ook zag ik twee mensen met een perskaart en een camera, hoewel ze weinig geïnteresseerd leken. Wellicht was de stille tocht om de ramp met MH17 te herdenken interessanter om verslag van te doen. Deze wake blijft toch nog toe ongerapporteerd in de media.
Erg indrukwekkend vond ik zelf de constructie die in het midden stond van de wake: Een pilaar opgetuigd van bamboe met daarop geplakt een ietwat (jammer genoeg… inmiddels zitten we weer op meer dan 1400) verouderde lijst met zo’n 1200 dode Palestijnen, vaak genoemd met hun leeftijden naast de namen. 1200 is gewoon een getal. 1200 namen op een drie meter grote constructie is een krachtige visualisatie. Voor de rest waren er de gebruikelijke symbolen die je op dit soort activiteiten kan verwachten: Keffiyeh’s (“Arafat-sjalen”), Palestijnse vlaggen, spandoeken …
Veel meer valt er niet te verslaan. En dat is ook een beetje jammer. Want hoewel de wake op zichzelf goed is om publiekelijk stil te staan bij iets verschrikkelijks dat gebeurt in een ander deel van de wereld, is het ook weer niet helemaal zo dat we niets kunnen doen. Wat zijn bijvoorbeeld de oplossingen? Hoe maken we een einde aan een oorlog die eigenlijk al bijna 70 jaar aan de gang is (even gerekend vanaf de Nakba in 1948, je kunt andere data pakken)?
Nu wil ik hier niet te diep op ingaan, het blijft immers een verslag, maar ik wil kort toch even de analyse benoemen die Moshé Machover en de Matzpen (Hebreeuws voor “Kompas”) groep in de jaren ’60 en ’70 ontwikkelden. Wellicht als nuttige aanzet tot discussie en verder onderzoek. Daarom zo beknopt als mogelijk:
Israël wordt in deze analyse geplaatst als een settler kolonie (ik gebruik even het Engelse begrip, aangezien er geen goede Nederlandse vertaling voor bestaat), net zoals de VS en Australië dit bijvoorbeeld waren. Hierbij wordt de originele bevolking weggejaagd cq uitgemoord (kijk wat het lot is geworden van de verschillende indianen-stammen en Aborigines) zodat het land vrijkomt om te worden bewoond door de kolonisator. Israël zit echter in een wat andere situatie dan de VS of Australië destijds: Van de Palestijnen zullen ze het vast wel winnen. Israël is dusdanig bewapend dat het moeilijk is voor te stellen hoe ze dat niet zou kunnen. De crux van de materie zit hem echter in de bredere context van de regio: De Arabische natie.
De Arabische wereld is enorm: 300 miljoen mensen groot en strekkend van de Atlantische oceaan tot de Perzische Golf en van Syrië tot Soedan. In het Arabisch bestaan er twee begrippen om je nationaal bewustzijn uit te drukken. Aan de ene kant ben je Palestijn, Egyptenaar of Syriër, maar er is ook een specifiek Arabisch nationaal bewustzijn. Het is historisch te vergelijken met het Duitse of het Italiaanse nationaal bewustzijn, voordat deze naties zich aaneen regen tot staten in de 19e eeuw. Dat dit nog niet is gebeurt met de Arabische natie heeft een aantal oorzaken… Eén daarvan heet Israël.
Israël is dus een settler koloniaal project en, in tegenstelling tot de VS of Australië, specifiek voor joden. In de context van de Arabische wereld zou het onmogelijk zijn om een dergelijk project te starten zonder grote steun. En dat heeft Israël dan ook: Eerst via Groot-Brittannië en sinds de Suez-crisis in 1956 is die sponsor rol over gegaan naar de VS. Tot de dag van vandaag is Israël de grootste structurele ontvanger van internationale steun uit de VS. Ok, goeie deal voor Israël, wat wint de VS daarbij? Strategisch gezien op geopolitieke veld in het Midden-Oosten: Alles. Israël is een fundament in de lange termijn strategie om het Midden-Oosten verdeeld te houden in verschillende staten. Een verenigde Arabische staat zou een horror-scenario zijn voor Amerikaanse belangen.
Dit is dan ook de sleutel tot de oplossing, aldus Machover: We moeten streven naar een Unie van Mashreq (het Arabische Oosten, inclusief Egypte op het Afrikaanse continent) wil de VS haar interesse verliezen in Israël, nu ze haar nuttige rol als splijtzwam heeft uitgespeeld. De enige die deze rol kan uitvoeren is de arbeidersklasse doorheen de Arabische wereld. Eenmaal het kolonisatieproject is gestopt en is omver geworpen door de Hebreeuwse natie, is het eindelijk mogelijk om, als volwaardig en zelfbeschikkend onderdeel van de regio, deze oorlog te beëindigen. Voor Israël, als kolonisatie-project, is hoe dan ook geen toekomst. Voor de Hebreeuwse natie is perfect een vreedzame toekomst mogelijk, als gelijkwaardig volk tussen de anderen.
Wil je meer lezen is dit artikel een nuttig begin of anders dit boek dat in 2013 verscheen en een bloemlezing is van het werk van Matzpen en Machover tussen de jaren ’60 en 2010.