Niets is heilig

Joshua Simonsen schreef onlangs een brief aan het Communistisch Platform over de hoge theoretische drempel die de organisatie ontoegankelijk zou maken voor mensen die niet van lezen houden/minder goed kunnen lezen. Ik las de brief met veel aandacht en heb besloten te reageren omdat ik mezelf totaal niet herken in het geschetste beeld van Communistisch Platform als hooggeleerde boekenwurmen die proberen minder belezen mensen de les te lezen of de deur te wijzen.

Ik wil beginnen met zeggen dat het Communistisch Platform zeker veel waarde hecht aan theorie en theoretische onderbouwing van de politieke lijn die vanuit het platform beoefend wordt. Ik ben echter niet van mening dat het nodig is, zoals Joshua schetst, om de gehele Marxists Internet Archives door te spitten alvorens je volwaardig deel zou mogen nemen aan Communistisch Platform of diens sympathisanten kring. Ik denk dat niemand zal ontkennen dat mensen op verschillende manieren leren en dat de ene persoon makkelijker leert door middel van het lezen van boeken en de andere persoon door middel van het luisteren naar gesprekken over bepaalde concepten.

Wat hierbij van groot belang is om te onthouden echter is dat de politieke lijn die het Communistisch Platform voorstaat er een is die uitgaat van de noodzaak van het samensmelten van de vakbeweging en de socialistische/communistische theoretische politiek. Communistisch Platform gebruikt hiervoor inderdaad onder andere Marx, Engels, Lenin en Kautsky omdat die deze concepten en deze samensmelting verder uitgewerkt hebben. Waarom zouden we het wiel opnieuw uitvinden als we het meeste van onze politieke lijn kunnen destilleren uit al geschreven werken.

Joshua schrijft dat er een ‘intellectuele voorhoede lijkt te ontstaan’ die ‘probeert de arbeidersklasse te organiseren. Tot zover klinkt dat misschien niet voor iedereen als een probleem, en toch is dit wat mij betreft een rampzalig vooruitzicht. Dit zorgt er namelijk voor dat er een vervreemding ontstaat: zij die niet of minder lezen, worden vervreemd van de ‘intellectuelen’, ofwel CP.’ Ik denk dat hij hier de plank misslaat. Hoewel ik het natuurlijk met hem eens ben is dat iedereen anders leert en dat lang niet iedereen graag of makkelijk veel leest en daarmee leert. Waar ik het echter totaal niet mee eens ben is dat een intellectuele voorhoede die ontstaat door scholing en discussie een rampzalig vooruitzicht is, en dat deze voorhoede blijkbaar bestaat uit een paar belezen boekenwurmen. Het politieke idee waar het Communistisch Platform voor staat is dat deze ‘voorhoede’, het kader van de communistische beweging, juist moet bestaan uit mensen vanuit de arbeidersbeweging die zichzelf en elkaar scholen. Dat het doel van een organisatie als Communistisch Platform juist is deze discussie toegankelijk te maken, door middel van leesgroepen, leeslijsten, discussies over bepaalde concepten, podcasts over ideeën, het verwijzen naar werken van en door anderen groepen en personen die veel kennis hebben over bepaalde zaken. Communistisch Platform probeert dus wel degelijk een intellectuele voorhoede te creëren maar wil daarbij niemand buitensluiten, juist iedereen die ons programma accepteert welkom en is ook welkom om op diens eigen manier te leren. Deze voorhoede is namelijk geen elite clubje, maar moet juist het kader van de arbeidersbeweging en de communistische beweging zijn. Of je van lezen houdt of niet, als je actief wil zijn in de communistische beweging en onderdeel uit wil maken van een kaderorganisatie die de samensmelting van communistische politiek en de arbeidersbeweging wil helpen, dan is scholing een noodzakelijk en leuk onderdeel naar mijn mening.

Het punt van een communistische beweging opbouwen is juist het opleiden van mensen die betrokken zijn bij bijvoorbeeld de vakbeweging, of de huurdersstrijd of de studentenbewegingen, in communistische politiek. We kunnen nooit een daadwerkelijke communistische massabeweging krijgen of bouwen als we deze sociale en arbeidersstrijden voeren zonder de juiste communistische analyse te maken en die ook te leren aan deze mensen. Het is dus nodig om jezelf, je organisatie en daarmee ook de hele beweging te betrekken in deze ideologische en programmatische discussies. War hiervoor niet nodig is, is het lezen van elke historicus/theoreticus/politicus die je kunt bedenken. Wat hiervoor wel nodig is, is de bereidwilligheid om te leren over bepaalde politieke concepten en hoe die in de praktijk gebracht kunnen worden. Het is juist ook in deze periode belangrijk dat we als organisatie bezig zijn met de discussie over programma en met de discussie over ideologie. De beweging maakt namelijk veel dezelfde fouten als de beweging in de 19e en 20e eeuw. Willen wij deze problemen voorkomen of oplossen is het noodzakelijk een theoretische onderbouwing te hebben die klopt.

Belangrijk hierin is dat de eenheid van Communistisch Platform is gebaseerd op een kort, concreet politiek programma. Dit is juist om de organisatie toegankelijk te maken. Veel revolutionair linkse organisaties hebben geen programma, maar hebben eenheid op basis van een theoretische traditie. Hierdoor zijn vertegenwoordigers en de verkozen leiding van de organisatie slecht controleerbaar door de leden, omdat het niet altijd helder is wat die theoretische traditie inhoudt. Daarnaast kunnen binnen een traditie tegenstrijdige analyses worden gemaakt, en kan een organisatie of stroming een gigantisch scala aan werken bevatten waarvoor je jaren onderzoek moet doen om te weten wat er in die teksten staat. Dit is een cultuur die wij expliciet verwerpen. Programmatische eenheid zorgt ervoor dat het duidelijk is welke politieke keuzes een organisatie maakt, en de leiding van de organisatie kan op basis daarvan gecontroleerd worden door de leden. Wij zijn er altijd helder in geweest dat eenheid op basis van een gigantische theoretische traditie leidt tot sektarische en bureaucratische politieke organisaties.

Om deze samensmelting van communistische politiek en de arbeidersbeweging te bewerkstelligen is heel veel werk, heel veel scholing en heel veel massa nodig. Om zoveel mogelijk mensen te betrekken om de communistische beweging vooruit te helpen lijkt mij een nobel streven en het idee dat je niet mee zou tellen omdat je niet van lezen houdt vind ik dan ook een verre tekortschieting van het Communistisch Platform als organisatie.

Het Communistisch Platform verschaft kameraden uit alle hoeken van de socialistische beweging de mogelijkheid van communisme.nu gebruik te maken om discussie te voeren. Tenzij anders vermeld zijn gepubliceerde artikelen en brieven daarom niet per se representatief voor de opvattingen van het Communistisch Platform.

Als je wil reageren, mail dan naar redactie@communisme.nu